met haar voorhoofd de op een zuil bij de ingang gebeeld
houwde kop, opnieuw in navolging van ontelbare anderen.
Weergave van het hoofd van Sint-Jacobus, onthoofd in 44 na
Christus? Nee, het konterfeitsel van een anonieme bouwheer,
verneem ik. Velen beperken zich tot aanraking van de kop aan
de andere kant van de zuil: het portret van Samson. Deze pel
grims winnen misschien niet aan wijsheid maar aan domme
kracht, een evenmin te versmaden eigenschap.
We beklimmen uiteraard ook de trap achter het hoofdaltaar
teneinde volgens de traditie het beeld van Sint-Jacob te om
helzen. H. werpt een muntje in de collectezak van de geduldig
de wacht houdende broeder, die net als de wierookzwaaiers van
vanochtend een wijnrode pij draagt. Als een automaat maar
welgemoed overhandigt hij haar een bidprentje bij wijze van
wederdienst.
- Oeroude mechanismen, er verandert niets. Het bijgeloof
en sensatietoerisme betreffen waarheden van de handeling en
het gebruik, orthopraxie. Al die ingeslopen en niet officiële, door
de eeuwenlange traditie van betekenis voorziene rituelen zijn
een onmisbaar onderdeel van elke volgroeide religie; de diepe
'heidense' laag onder het leerstellige en liturgische gebouw van
het katholicisme maakt deel uit van het stratum onder elke vol
groeide godsdienst. Niet 'heidens', eerder universeel.
Elk van de grote kathedralen is een lunapark van de religie,
waar soelaas te vinden is ook zonder de bagage van dogma,
geloof of hoop. De pure aanwezigheid van deze gestolde fan-
tasmen, de overal zichtbare sleet van hun historiciteit, de ico
nografische, narratieve en ethologische aankoeksels blijken een
net zo belangrijk toevluchtsoord als de verdofte en vervaagde
leer die de aanleiding tot dit alles was. Niet voor niets behoren
talrijke wandelaars die het pad naar Santiago nemen niet
(meer) tot het katholicisme of zelfs het christendom; ze zijn
alléén geen echte pelgrim in het dorre oog van de Prinzipien-
reiter.
De ware Triniteit
Malta, Valletta, St Paul's Shipwreck Church, 29 november 2005. Een
koele, zelfs wat sombere middag in de wellicht meest katho
lieke stad van Europa: Valletta. De kerk ter ere van de schip-
