mij samengestelde gedichtenbloemlezing Het onbereikbare licht
Eindelijk was hij de grens overgestoken en in Nederland aPT,
bliceerd! gepu'
Bij de presentatie in het stadhuis van Antwerpen vergeleek ik
de roman met Het Land van Herkomst van E. du Perron. Ee
autobiografische, historische roman over de naoorlogse period11
in Edegem, die vertelt waarom Gust Van Brussel de schrijver
was die hij was, en die voor Vlaanderen historisch belang heeft1
Een van zijn beste romans, evenwichtiger en intenser dan die an
dere sleutelroman, over het bankwezen in Vlaanderen, De abortus
(Standaard Uitgeverij, 1985). De cyclamenmandat is Gust.
Maar het was te laat. Gust was te oud, niet hip en trending
iemand van het verleden. De uitgeverij Booklight was te klein en
te marginaal. Wij, zijn Hollandse vrienden, waren niet in staat
ons enthousiasme overtuigend genoeg rond te bazuinen. Verha
len over de Tweede Wereldoorlog hadden we al te veel gehad.
Zijn zoon Jacques vertelde me eens dat voor hem als kind het
schrijverschap van zijn vader vreemd en verwarrend was. Wan
neer die hardwerkende, meestal afwezige man thuis was, was
die aan het schrijven. Alles stond in het teken van zijn schrij
verschap, s avonds, 's nachts en in het weekend. Een schrijver
schap dat door zijn vrouw, moeder van de twaalf kinderen, met
hart en ziel werd ondersteund. De kinderen moesten rustig
zijn, vader niet lastigvallen. Maar op school kende niemand de
Grote Schrijver die thuis alles overschaduwde, want ook al wer
den de romans van Gust bij diverse uitgeverijen gepubliceerd
en kregen ze in diverse kranten en tijdschriften aandacht, een
bekendheid als Claus, Raes of Lampo heeft hij nooit gekregen.
En de gepubliceerde romans zijn nog maar een deel van de
hoeveelheid tekst die Gust produceerde, weerspiegelen slechts
een deel van de tijd die Gust thuis aan het schrijven was. Dikke
bundels met gedichten die hij in eigen beheer publiceerde,
romans die in de la bleven liggen of zelfs de open haard in
gingen omdat Gust niet tevreden was met het eindresultaat.
Die schrijvende aanwezigheid was vooral een afwezigheid en
ook dat zal een reden zijn dat de relatie met zijn kinderen ver
stoord raakte en nooit meer in orde is gekomen. Daar kon De
cyclamenman, waarmee Gust zich met name voor zijn kinderen
lijkt te hebben willen verklaren, niets meer aan veranderen.
Gust leek wellicht een egocentrische, zelfs egoïstische man, wat
hij in De cyclamenman zelf tekende als een soort van autisme,
maar het was op de eerste plaats het verzet tegen het einde, de
doodsangst die hem beheerste vanaf zijn jeugd van oorlog en
uit huis gezet worden. Een tomeloze overlevingsdrift waarmee
hij zijn eigen weg ging, soms, of misschien wel geregeld, tegen
de zin van anderen in. Zelfs de Dood had heel wat met Gust te
stellen, voor die op 20 mei 2015 eindelijk van hem won.
Elke Vlaamse schrijver zoekt een huis in Nederland. Bij mij
hangt zijn schilderij van de Alpen nog steeds in de woonkamer
aan de muur. Ik heb zijn boeken in de kast staan, niet allemaal,
maar wel de meeste. Ik heb nog altijd de intentie om onze
gezamenlijke roman te voltooien. En als ik de rechthebbende
erfgenamen kan overtuigen, wil ik zijn Verlaten landschap samen
met een paar essays opnieuw laten uitbrengen. Want ik herinner
mij Gust Van Brussel als die intense, intelligente en scherpe
man, die zijn vrouw Monique op handen droeg en zo hartelijk
en vrijgevig kon zijn; een kleurrijke man met een kleurrijk leven,
waarvan een deel met kleurrijke taal is uitgeschreven.
