"Menigeen zou zich verwonderen, indien hij zag, waaruit zijn
geweten, dat hem als iets zo verhevens voorkomt, eigenlijk is
samengesteld: ongeveer uit een vijfde mensenvrees, een vijfde
bijgeloof, een vijfde gewoonte, een vijfde vooroordeel, en een vijfde
ijdelheid: zodat hij in de grond niet beter is dan de Engelsman, die
ronduit zei: ik kan mij de weelde niet veroorloven, er een geweten
op na te houden." (Arthur Schopenhauer)
Een 'wraparound approach middels intersectorale consult en liai
son': wat denkt u daarvan? Schrik niet, de terminologie komt
uit de Gids naar een nieuw geestelijk gezondheidsbeleid voor kinde
ren en jongeren. Deze werd samengesteld naar aanleiding van de
hertekening van het geestelijk hulpverleningslandschap in
Vlaanderen, zoals dat vanaf 2010 aan de tekentafel van politici
werd vormgegeven.
Zo'n gids wordt in elkaar geknutseld door mensen die gestu
deerd hebben en weten hoe ze een studie moeten opzetten.
Onze tijd is dol op gidsen, waarin puntsgewijs en netjes onder
elkaar alle paragraafjes met daarin alle in een degelijke studie
noodzakelijke aandachtspuntjes staan neergeschreven. Er wor
den studies besteld dat het een lieve lust is. Over verkeerslich
ten, over straatcriminaliteit, over radicalisering, over seksuali
teitsbeleving bij zestigplussers, over genderfluïditeit: noem iets
op en er is ongetwijfeld een studie over verschenen.
De studies die in deze gidsen zijn terug te vinden vormen het
summum van de gebureaucratiseerde samenlevingen die de
westerse wereld vormgeven. Ze vertegenwoordigen de absurde,
tragische neergang van de mens als zoekend, denkend, spiri
tueel wezen. Ze vertegenwoordigen ook de papegaaiisering van
de westerse mens.
Want bij nadere lezing valt uit die fraai opgestelde studies voor
al op te maken dat elk oorspronkelijk of origineel denken de
auteurs ervan vreemd is. Het lijkt wel alsof robotten in plaats
van mensen van vlees en bloed die bordkartonnen studies heb
ben gefabriceerd. Dat mag niet verbazen, in een tijd waarin aan
de lopende band geproducete dingen niet langer als dusdanig
herkend worden, maar integendeel als briljant worden be
schouwd, ondanks het stempel van dertien-in-een-dozijn dat
erop staat.
Studiebureaus floreerden in het kielzog van de 'studie'-koorts.
Ze hebben legers executeurs op hun payroll staan. Die execu
teurs zijn fabrieksmatig van de band gerold die 'academische
opleiding' wordt genoemd. Volgestouwd met theoretische ka
ders en voorgekauwde wetenswaardigheden die 'context' en 'theo
rie' worden genoemd, debiteren deze academisch geschoolde
executeurs de kennis uit hun studieboeken, op dezelfde manier
als een voicemail, die telkens hetzelfde antwoordt na de biep-
toon. Probleemstelling: check! Onderzoeksvraag: check! Besluit:
check!
Vooral begaan met de geplogenheden die een degelijke studie
vereist, verliezen ze aan hun studietafel de realiteit, de mens,
het individu uit het oog. Deze geraakt ondergesneeuwd onder
een lawine van academisch jargon. Hij wordt uitgewist en op
genomen in de context, het zogenaamde 'kader' waar acade
mici zo prat op gaan waar het hun verklaring van hedendaagse
fenomenen betreft. Vastgeklonken in een theoretisch verkla
ringsmodel werd het individu zo gaandeweg veroordeeld tot
een bestaan in een van de hokjes waarrond die modellen hun
tentakels spreidden. Hokjesdenken is taboe, maar was nooit zo
alomtegenwoordig.
De identiteitspolitiek, de oeverloze discussies van transgender-
