61
te wezen. Zij heeft in haar langdurig bestaan
vele lotgevallen ondergaan en in verschillende
tijdvakken had zij ook verschillende strekking
en bedoeling. Erasmus van Rotterdam bekampte
met haar het monnikendom en den monniken
geest. Na de Hervorming en tijdens den opstand
tegen Spanje was zij tegen de Roomschen en de
Spanjaarden 'gerigten menigmalen jaagde de
wreede Hertog van Al va met zijne woeste ben
den de vreedzame bijeenkorosten der Maatschap
pij uit eenNa den Munsterschen vrede verdedigde
zij bestendig het Stadhouderlijk beginsel. De Pa
triottische clubs van 1780 stelden haar geheel
in de schaduwe, en zij was haren ondergang
nabij toen Nieuwenhuizen, een Predikant bij
de wederdoopers te Aardenburghaar ecne andere
rigting gaf, en alle dissenters in het godsdien-
tige en de liberalen van de heerschende kerk
in haren boezem vereenigde om te streven naar
gelijke regten in het burgerlijke en in het gods
dienstige. Nadat dit doel do'or de omwente
ling van 1795 bereikt was, veranderde de maat
schappij nogmaals hare bestemming en wijdde
zij zich aan het onderwijs der jeugd en de
verlichting des volks. Dit is nog haar tegen
woordig doelalleen heeft zij daarbij in de
laatste jaren ook de zorg voor de stoffelijke
belangen der armen gevoegden ieder Depar
tement verrigt thans de werkzaamheden van
een bureau de bienfaisance.
