62
VKEDE OORLOG.
middel weer onvoldoendemaar dit streven heeft
toch veel goeds voortgebragt; in zoover het menige
gewelddadigheid heeft voorkomen diezonder het
belang dat men toen meende te hebben om den
kleinsten Staat tegen den magtigsten te bescher
men gewis ware gepleegd. De verdeeling van Po
len stuitte den invloed, diende staatkunde waaraan
het denkbeeld van een équilibre ten grondslag lag,
langen tijd had uitgeoefend. Toen volgde er eene oor
logzuchtige politiek, die het krachtigst werd door
gezet door Napoleon wien het om oen veldslag
te winnen voldoende was tot zijn leger te zeggen
Soldats du haut de ces piramides quarante siècles
„vous contemplent." in het voorbijgaan gezegd, eene
dier vele uitdrukkingenwelke de geschiedenis op-
teekent en do menschen des te meer bewonderen
naarmate ze letterlijk niets beteekenen. Die staat
kunde maakte plaats v oor het beginsel van het god
delijk regt, volgens hetwelk de vorsten hunne troo-
nen alleen te danken hebben aan de genade van het
Opperwezen. Van alle middelen waardoor men den
oorlog hoopte te voorkomen, heeft er geen zooveel
kwaad gesticht als dat, hetwelk in dat beginsel zijne
kracht moest vinden al ware het alleen omdat het
bijna alle rijken tot militaire staten verhief. liet werd
even als de vorige te ligt bevonden en op dien grond
verlaten, maar de legers, die het in het leven had
geroepenwerden ongelukkigerwijze behouden en
moeten ook nu nog strekken om, zoo men zegt, de
onafhankelijkheid der Staten te verzekeren.
Een sterk bewijs voor de vroegtijdige en krach-
