OU VREDE OORLOG.
len de oorzaken van den oorlog wegnemen en mitsdien
ook het gevolg, want het denkbeeld eener vreedzame
organisatie der maatschappij is geene utopie. De be
ginselen van godsdienst, rede en mensehelijkheid ver
zetten zich tegen deze meening met zoo veel kracht,
dat zij - wanneer dan ook - ten laatste moeten ze
gevieren. Om dit verheven doel te bevorderenmoet
het streven naar den vrede geplaatst worden onder
mt bestuur en de bescherming der openbare mee-
nmg, die, volgens Pascal, de koningin der wereld
>s. Laat het denkbeeld van vrede meer algemeen
en vooreen ieder helder worden, en de geest van elk
redelijk wezen en het welgeplaatst hart van ieder
sterveling zullen zijne verwezenlijking bevorderen.
De algemeene en onbekrompen beginselen van gods-
dienst, humaniteit en rede, drijfveren zoo inherent
aan ons wezen, moeten zich tot wetenschap verhef
fen en door elk verstandig mensch worden beleden.
an eerst zal eigenlijk het ware oogenblik gekomen
zijn om praktische middelen tot duurzame handha
ving van den vrede aan te wenden, maar dan ook
zullen zij afdoende gevolgen hebben. Wil men den
mensch den vrede doen huldigen, men make hem
wars van het denkbeeld van oorlog; men geve der
dichtkunst edeler rigting dan om krijgsovermoed te
bezingen en te vereeuwigen; men verwijdere van
volgende geslachtenliederen als Rule Brittannia
la Marseillaise enz.; in één woord, men make den
mensch menschelijker. Men denke daarom niet, dat
ik onverschillig ben voor moedeene edele fierheid
lichaamsbewegingen en welke andere hoedanigheden'
