"W
daarvoor gedaan hadden niet alleen te loor, maar
liun wordt nog de blaam aangewreven, dat zij de
bannelingen, die zij naar hier hadden gelokt, slecht
behandeld, en. de voorwaarden, waarop zij herwaarts
waren gekomen, geschonden hebben. Het lutherseli
consistorie van Amsterdam, dat de hier geblevene
emigranten met de grootste milddadigheid heeft
ondersteund, zag in hen niet alleen ongelukkige,
maar verongelijkte menschen. Deze zienswijze is
later door de Lutherschen algemeen verspreid ge
worden, en men schijnt daarvoor ook nog in deze
dagen een onvoorwaardelijk geloof te eischen 1).
Door de inwoners van dezen omtrek, bij wie de
overlevering omtrent de vestiging der Saltsbnrgers
nog voortleeft, wordt intusschen het grootendeels
mislukken der immigratie aan de bannelingen zei
ven geweten.
Uit de bronnen welke mij ten dienste stonden 2)
en die blijkbaar door de luthersche schrijvers
nooit zijn geraadpleegd, heb ik verzameld, wat ik
omtrent de vestiging en het verblijf der Saltsbnr
gers alhier kon te weten komen, en ik heb alzoo
getracht de waarheid in deze zaak op te sporen.
Ik zal in dit opstel vermelden, wat men hier voor
die emigranten heeft gedaan, en hoe zij zich heb
ben gedragen; ik zal de behandeling, die zij hier
hebben ondervonden van de overheid en van de
ingezetenen, vergelijken met de voorwaarden waar
DE SALTSBURGSCHE EMIGRANTEN 115
