HET ONDERHOUD
VAN DE VLOOT
DE THOLEN 51
VAART WEER
Relaas van een restauratie
18
De Stichting Behoud
Hoogaars heeft zelf een
eigen schip, de Andries
Jacob/YE 36, en onder
houdt dat uiteraard zelf. Met
diverse particuliere ^eigena
ren van hoogaarzen zijn
echter gebruiksovereenkom-
sten gesloten: de schepen
kunnen op gezette tijden
door de stichting ingezet
worden bij evenementen.
Het onderhoud gebeurt ech
ter in principe door de ei
genaar zelf. De huidige
'stichtingsvloot' bestaat zo
doende behalve uit de YE
36 uit de Gornaet, de Wet,
de Triton en de Banjaard.
Hieronder somt Gerrit Zo
mer op wat er de afgelopen
jaren is gebeurd om de
schepen in conditie te hou
den.
De meeste nog varende hoogaarzen
zijn tussen de 70 en 115 jaar (ARM
17!) oud. Ooit werden deze schepen
gebouwd om 30 tot 40 jaar mee te
gaan. Door de omstandigheden ge
dwongen werd de levensduur nog wel
eens enkele decennia verlengd, maar
de 'fut' was er dan toch wel uit:
houtrot en paalworm eisten hun tol,
Schepen werden 'boutziek': er kwam
ruimte in de verschillende verbindin
gen welke het schip bij elkaar hou
den, de romp verzwakt en het wordt
steeds meer 'pompen of verzuipen'.
Besluit men om zo'n schip weer aan
een nieuw leven te laten beginnen,
dan zal, eventueel in fasen, toch gere
kend moeten worden op vervanging
van alle onderdelen.
Zo werd bij De Wet in 1989 het onder
waterschip voor een groot deel ver
nieuwd en de achtersteven, de gehele
stuurkuip, roer en achterkant van de
roef geheel vervangen, evenals een
groot aantal knieën in het schip. In
1990 kwamen er een nieuwe fok, een
nieuwe kluiver en een winterdektent.
1992: een nieuwe giek, nieuwe mari
foon en een kostbare reparatie aan de
motor. Voorjaar 1993, in samenwer
king met de stichting, de volgende
grote klus: nieuw zwaard aan stuur
boord en een geheel nieuw voorschip:
complete constructie van het zeilwerk
vervangen: knieën, klossen, zeilbalk,
mastkaken en knecht. Nieuwe plecht:
klossen, dekbalken, 4 cm dik teak
houten dek, schijnlicht, luik en lier,
met het nodige beslagwerk. Het
vooronder opnieuw ingetimmerd! Wat
nu voor een volgende fase nog rest is
vervanging van een groot deel van de
den. Voor het eind van deze eeuw
staan vervanging van een groot aantal
knieën en de achtersteven op het pro
gramma.
De Banjaard in 1992: Complete
zeiluitrusting vernieuwd. Flinke repa
ratie onder de klapmuts, de specifieke
constructie in het uiterste voorschip
van een hoogaars. Hierbij zijn een
aanzienlijk deel van de binnen— en
buitensteven vervangen. Groot onder
houd aan de motorinstallatie, waarbij
de flexibele koppeling, schroef en as
werden vernieuwd.
De Triton kreeg in 1992 een nieuw
zwaard. Verder is er veel werk aan
het lopende onderhoud. December
was voor dit schip een rampmaand.
Tijdens een zware regenbui bleek de
automatische lenspomp niet meer zo
automatisch bij te springen. Als ge
volg hiervan verdween het schip voor
een groot deel onder water. Dit had
de nodige gevolgen voor de elektri-
roef, gangboorden en enkele inhou-
ten. Hierna is de Wet weer een
nieuwe hoogaars!
De YE 36 werd van 1975 tot 1985 voor
een groot deel gerestaureerd en in
min of meer oorspronkelijke staat te
ruggebracht. Daarna zijn er geen gro
te klussen meer uitgevoerd. Wel jaar
lijks ca. 800 uur aan (preventief) on
derhoud, kleine reparaties, helling
beurt, etc. Na een vergeefse reis naar
de werf van Duijvendijk op Tholen
onderging de YE 36 voorjaar 1993 een
dokbeurt bij De Klerk op Walsoor-
De YE 36 in mei 1992 op de
Rotterdamse Koningspoortwerf.
sche— en de motorinstallatie. Mo
menteel ligt het schip nog aan de werf
in Tholen, waar bij een kostbare re
paratie een deel van de kont werd in
geblikt. Het is te hopen dat dit jacht,
dat in 1984 voor Zeeland—promotie
op de Hiswa lag, door de restauratie
een nieuwe impuls mag ontvangen.
Zeker zal de Triton ook dit seizoen bij
verschillende evenementen van de
partij zijn.
Gerrit Zomer
19
Welke gek begint nu aan
een restauratie Nie
mand, die bij zijn gezonde
verstand is. Wij dus ook
niet...
Verkopen had ook al
geen zin. Iedere potentiële
kandidaat, die een mes
tussen de ribben van De
Brave Hendrik stak, be
greep direct waarom we
het schip wilden verkopen.
Nee, hadden we be
dacht, we kunnen hem
het beste laten zinken mid
den op zee en hem een
waardig zeemansgraf
geven.
Toch maar naar de werf en vragen
hoe duur het was om in ieder geval
zo'n 10 spanten te vervangen. Konden
we misschien nog wel een paar jaar
doorvaren.
Afgesproken wordt dat er alleen ge
werkt wordt door de werf als wij aan
wezig zijn. Al het afbreekwerk en
opruimwerk doen we zelf. Eigenlijk
dus al het domme werk, omdat het
zonde is om daar het dure werfper-
soneel voor te gebruiken.
Ziet u het al voor u Er wordt ge
roepen om een breekijzer of een zaag
en meneer of mevrouw holt de trap
af om dat ding te zoeken. Gaat het
personeel schaften, dan geen rust voor
ons. We moeten alles gauw oprui
men en schoonmaken, zodat na de
lunch weer vlot doorgewerkt kan
worden op een schone werkvloer. Om
vier uur met het personeel naar
huis Vergeet het maar. Doorwerken
tot 7 uur, eten in de kroeg met een
dik verdiende pils erbij en gebroken
naar bed. Om 7 uur de volgende mor
gen is het weer aantreden geblazen
Vele vakantiedagen en snipperdagen
verdwenen als sneeuw voor de zon.
Gelukkig had ik als huisvrouw wat
meer vrije tijd dan mijn man en
woonden we ongeveer 1 uur rijden van
Levensloop
Op 14 maart 1902 ingeschreven
in de gemeente Tholen onder
Nr. 51
Soort schip: Lemmerjacht, ge
bouwd van eikenhout.
Eigenaren L. en R Ver-
couteren
Bouwer: Stam uit Lekkerkerk
Gewicht16 ton
1902 1939: Gebruikt voor
het vervoer van mosselen van de
O-schelde naar Antwerpen
1940 1950: Verkocht aan
iemand uit Antwerpen, die er
in Arnemuiden door de Fa.
Meerman een kajuit op liet
bouwen.
1950 1970: Eigenaar Overdiep
uit Goes
1970 -1979: Eigenaar
Balkestein uit Arnhem
1979 - heden: Eigenaar Frese
uit Bruinisse
Huidige naam van het schip: De
Brave Hendrik.
spanten en zoals we reeds gevreesd
hadden bleek het natuurlijk waanzin
om niet direct alle spanten te vervan
gen. In de spanten troffen we heel
veel spijkers aan, die er al vanaf het
begin ingezeten moeten hebben en dus
nu 88 jaar oud waren en door hun
roest de huid eronder danig aangetast
hadden.
Nieuwe spanten aanbrengen op een
huid die half gerot is U begrijpt het
al. Ons financiële plaatje nogmaals
bekeken en
toch maar
besloten dan
ook de huid
maar te ver
vangen.
Maar dat
hield in dat
we het blik
eraf moesten
Daar gaat je schip voorzichtig de
kant op en wordt de loods binnen ge
schoven. Wat een prachtige lijn
heeft hij toch. Bewondering van het
werfpersoneel alom. Een grondige in
spectie van binnen en van buiten
leert toch al snel dat hij echt in slechte
staat is. Het blik, dat al 45 jaar om de
huid zit, is op vele plaatsen erg dun of
zelfs doorgesleten. De kielbalk is niet
meer recht. Het berghout valt er bijna
af, enfin, te veel om op te noemen.
de werf. Dus hoe vaak ik op en neer
gereden ben.
We zijn eind augustus 1990 begon
nen met het verwijderen van enkele
halen. Weet u dat blik om de 2 cm
een nageltje heeft en dat om de 10 cm
zo'n rij zit en dat zo'n nageltje na 45
jaar heel erg vast zit We hebben het
geweten
Je kan niet alles in een keer verwijde
ren. Een of twee planken verwijderen
en dan nieuwe plaatsen. Zo hou je het
model in het schip.
Ik kan nog uren vertellen over
onze kapotte handen, blauwe plekken
