24 die tijd met acht man gewerkt. Vol gens de toenmalige pachters: de ge broeders Visser, was het juist dit gro tere aantal werknemers dat de werf uiteindelijk onrendabel maakte. Vlissinger Gerrit Zomer gunt de stilte slechts een paar seconden. Hij js een van de weinigen die zich voor deze geschiedenis interesseert en dat is een schande, vindt hij. De jongere genera tie zou toch op z'n minst moeten we ten waar Nederland haar welvaart aan te danken heeft. Vanuit die gedachte houdt hij spreekbeurten voor school klassen over de vaart van de oude Vlissingse visserij en die van de hoogaars in het bijzonder. En probeert hij op eigen houtje nog zo veel moge lijk te weten te komen over de laatste jaren van activiteit op de Zeehonden- werf. Geen gemakkelijk werk, want de paar mensen die nog kunnen getuigen van die tijd zijn uiterst zwijgzaam. De ge broeders Visser bijvoorbeeld. Zij zijn, van het einde van de Tweede We reldoorlog tot begin jaren zestig de laatste pachters van de werf geweest. Onder hun leiding was de werf voor namelijk een reparatie—werf. Ver scheidene schepen werden op deze werf doormidden gezaagd teneinde een stuk aan de romp toe te kunnen voegen. Op die manier werd het laad vermogen van die schepen vergroot. Lokale visserlui zetten er bovendien hun schepen op het droge voor onder houd. De vloot bestond toen nog gro tendeels uit gemotoriseerde houten hoogaarzen en houten kottertjes. In de jaren vijftig lieten de vissers, gehol pen door een gunstige lening van een werf, hun hoogaarzen vervangen door stalen kottertjes. In hout werden nog diverse reparaties uitgevoerd aan klei ne kottertjes. De laatste kottertjes verdwenen in 1980 uit de Vissersha ven. Toen de broers Visser na de tweede wereldoorlog de Zeehondenwerf overnamen moesten ze alles weer van de grond toe opbouwen. Bovendien werd tot driemaal toe door stormen en hoogwaters de inboedel weggespoeld door het water. Behalve onderne mingslust bleek ook lef tot hun bagage te behoren, zoals blijkt uit de volgen de zeldzame anekdote die Zomer uit hun monden optekende. "Na de oorlog kreeg de werf opdracht om de talloze gezonken hoogaarzen uit de haven te vis sen en te repare ren. Daarvoor was echter een kraan nodig en die stond er niet meer. Geen nood. Op het Kei- zershoofd was door de Duitsers een lanceer—in stallatie voor tor pedo's gebouwd, en daarbij hoorde een mast met een laadboom, afkomstig van de op 14 mei 1940 bij Terneuzen gezonken Engelse torpedobootjager Valentine. Na de oorlog werd deze mast door de Vissers 'overgekocht' van Domeinen en aan de andere kant van de haven opgericht. De burgemeester van Vlis- singen, die op hetzelfde moment langskwam was er minder gelukkig mee. Op dezelfde plaats waar de Vis sers hun mast plaatsten had hij name lijk de aanleg van een wandelpad van af de boulevard in gedachten. Met een bruggetje over de ingang van de vis sershaven en verder over de dijk rich ting de molen. De mast zou in de weg komen te staan. 'Dient u dat plan maar in bij de gemeenteraad,' zeiden de gebroeders Visser toen zorgeloos tegen de burgemeester. 'Tegen de tijd dat het wordt uitgevoerd, is deze mast allang weggerot.' En ze kregen gelijk! Pas eind jaren tachtig werd het brug getje geplaatst en de mast met laad boom weggehaald." De Zeehondenwerf werd toen al bijna dertig jaar niet meer gebruikt. Nadat de werf begin jaren zestig wegens da lende inkomsten onrendabel was ge worden en zodoende een zachte dood stierf, is het net als in de Tweede Wereldoorlog jarenlang een soort niemandsland geweest. Dat wil zeg gen: iedereen kon er zijn schip neer leggen en repareren zonder dat er een haan naar kraaide. Sterker nog, zo zegt Zomer, niemand wist nog aan wie het stukje land eigenlijk toebe hoorde. Pas toen de gemeente Vlissingen in de jaren tachtig besloot de Oude Vissers- Een botter en daarachter een hoogaars op de Vlissingse Zeehondenwerf (Foto Dert). haven op te knappen, merkte men het bestaan van de werf weer op. Een ou de droom kwam boven drijven. Behal ve de exposities in het naastgelegen Arsenaal zou er een replica van een VOC—schip op de vergeten werf kun nen worden gebouwd. Oude tijden zouden herleven. Vanuit het huis van de Heren Lampsins zou je kunnen zien wat deze reders indertijd zelf za gen toen zij hun handelsschepen op de Zeehondenwerf lieten bouwen. De kroon op de vernieuwde Vissersha ven. Maar zoals dat wel vaker gebeurt met wilde plannen kwam er niet zo veel van terecht. "Het is niet meer aan de orde," zo zegt een woordvoerder van de gemeente Vlissingen nu beslist. Sindsdien is er niets meer gebeurd. Een opknapbeurt in 1986, vijf jaar la ter gevolgd door de aanleg van een damwand om te voorkomen dat de helling zou verzakken, was de laatste activiteit op het terrein. De huidige pachter, caféhouder Guus Blankenburgh, ziet ook liever dat de Zeehondenwerf, of wat daar nog voor doorgaat, blijft zoals ie er nu bij ligt. Van hem hoeft het allemaal niet zo no dig: gedoe met VOC—schepen of heringebruikname als werf. Eén re den daarvoor zijn de strenge milieu— eisen. Maar los daarvan vindt hij het ook allemaal wel best zoals het er nu bij ligt. "De Vissershaven wordt nu al aan alle kanten dichtgebouwd. De Zeehondenwerf is, vind ik, temidden van die drukte een mooi rustpunt." Stefan Pietersen (Met dank aan Gerrit Zomer en Ella Oomens). 25 Met de regelmaat van on ze scheepsklok informe ren donateurs naar de mo gelijkheid om mee te va ren met een van de sche pen. En die mogelijkheden bestaan er inderdaad. Bij voorbeeld: Op een van de evenementen (Visserij- dagen en dergelijke) zoals die in de zomer op tal van plaatsen in de pro vincie worden gehouden. De stichting wordt vaak gevraagd om hier met be langstellenden uit het publiek tochtjes te maken over de Zeeuwse wateren en dat doen we graag. Interessanter zijn echter de tochten welke de schepen maken van het ene naar het volgende evenement. Derge lijke tochten duren een halve of een hele dag en voeren door grote stukken van de provincie. Aangezien niet alle vaardagen ruim van te voren bekend zijn kunnen we hier geen compleet overzicht geven. Op 4 juni gaan 3 schepen van het Veerse meer naar Breskens. Op 5 juni is er de Open Dag van de Visserij in Breskens. Op 19 juni maken 2 schepen korte tochtjes vanuit de haven van Veere ter gelegenheid van de Nationale Botter- dag. Van 21 tot 26 juni zijn er speciale vaardagen voor donateurs vanaf de buitensteiger Veere, bij de Kampveer- se Toren. Op 10 juli zijn er twee schepen van de stichting op de Brouwse dag te Brou wershaven, en op 17 juli zijn er 3 schepen in Kamperland ter gelegen heid van de Veerse Meer Dagen. Een week later is de YE 36 bij de Kade feesten te Goes. Van 30 juli tot 12 augustus is er de mosseltocht naar Antwerpen, en op 14 en 15 augustus ligt de YE 36 in Hoe- dekenskerke. Op 21 augustus is de stichting present op het Mosselfeest in Yerseke. Op 28 augustus liggen er drie schepen van de stichting in Zierikzee en twee in Paal. Op 11 september is de YE 36 in Stellendam en de Wet in Brouwers haven. Als U eens een keertje wilt meevaren op een tocht, of als U wilt weten waar een schip op een bepaald moment is, dan kunt U bellen met een van de vol gende twee nummers: 01184—62574 01184-14370. of stuur een kaartje aan De Stichting Behoud Hoogaars Postbus 480 4380 AL Vlissingen Nationale Botterdag 1993 Op 19 juni a.s. is het 25 jaar geleden dat Vereniging Botterbehoud werd op gericht. Deze vereniging heeft zich in bijzondere mate ingezet voor het be houd van het traditionele zeilende vis serschip. Om deze reden zijn de YE 36 en de ARM 17 al vele jaren bij de vereniging ingeschreven. Om dit ju bileum te vieren wordt op een achttal plaatsen in Nederland op die datum de Nationale Botterdag georganiseerd. Namens de vereniging neemt de Stichting Behoud Hoogaars de organi satie van dit evenement in Veere op zich. Het is de bedoeling dat we die dag in de haven van Veere een 'visse rij hoek' inrichten: twee botters en twee hoogaarzen aan de kaai, een uit gebreide stand van de Stichting Be houd Hoogaars en Vereniging Botter behoud op de kaai. Daarnaast zijn er demonstraties van een scheepstim merman en hopelijk een nettebreier. Twee van de schepen zullen korte tochtjes maken voor belangstellenden over de rede van Veere. Met deze laatste authentieke vissersschepen in de haven van het monumentale Veere hopen we er een bijzondere dag van te maken. 2e MOSSELTOCHT YERSEKE-ANTWERPEN. In het begin van deze eeuw bevoe ren de Zeeuwse mosselvissers de Scheldemonden van de Noordzee tot ver in België. De mosselhandel was toen vooral gevestigd in Philip pine en Yerseke. Het haventje van Philippine verzandde echter aan het begin van deze eeuw en na de eerste wereldoorlog werd Yerseke het centrum voor de mosselhandel. De mosselen werden hoofdzakelijk naar België en Frankrijk afgezet. Dit kon via de mosselmijn of door ze uit te venten in een plaats langs de Schelde. Voor een mosselvisser uit Yerseke zag een tochtje naar Antwerpen of Brussel er als volgt uit. Na koers te hebben gezet naar de percelen in de Oosterschelde, werd de mosselkor overboord gezet en op wind en stroom werden de mosselen van de zanderige bodem opgehaald. Als het vissersschip vol was met het zeebanket werd via het Kanaal door Zuidbeveland opgeva ren naar Antwerpen, meestal zei lend en roeiend in die tijd. Hier werd geprobeerd de vangst zo snel mogelijk aan de man te brengen. Het was een zeer zwaar bestaan. In 1992 is bij de Stichting Behoud Hoogaars het idee geboren om de mosselvaart op Antwerpen in ere te herstellen. Dit is toen gereali seerd door in het tweede weekend van augustus een tocht van Yerseke naar Antwerpen te houden. Gezien het enthousiasme van de deelne mende schippers met hun beman ningen, is besloten om de tocht te herhalen, en het is de bedoeling om hiervoor alle nog varende hou ten hoogaarzen en hengsten voor bij elkaar te brengen. Op vrijdag 30 juli zullen de deelne mers aan de tweede mosseltocht zich verzamelen in Yerseke. Voor afgaande aan de start zijn de sche- MEEVAREN? DAT KAN!

Tijdschriftenbank Zeeland

Consent | 1993 | | pagina 13