Een hoogaarts vangt bot
14
Gerrit Zomer
(op Tholen spreken we over een
hoogaarts!) gebouwd en dat was
toch weer anders.
Maar hoe zaten die precies in elkaar?
Vijf jaar geleden begon hij met het
bouwen van een model, dat
inmiddels gereed is. Schaal 1:10
gereconstrueerd op basis van de
meest betrouwbare gegevens,
afkomstig uit een onverdachte bron,
want dit is de methode van Han: je
stapt op de trein met een paar vellen
papier als schetsboek onder de arm,
een stompje potlood in je zak, en je
brengt een bezoek aan de werf van
Van Duivendijk. Om kwart voor elf
staat daar de koffie klaar en hebben
de mannen even tijd voor een
babbeltje. Je laat de mannen
vertellen en schetst en schrijft alles
op wat je hoort. Daarna reis je weer
naar Middelburg en ga je aan de
slag om de gegevens uit te werken.
Als je begint te bouwen kom je
erachter dat er nog heel veel is, wat
je niet precies weet. Eerlijk gezegd
weet je eigenlijk nog niks, want een
Zeeuwse scheepsbouwer laat niet
onmiddellijk aan een willekeurige
buitenstaander het achterste van zijn
tong zien. Geen nood: als het model
een eindje gevorderd is neem je het
bouwsel onder de arm en je reist
weer naar Tholen. Je verwachting
De botvisserij in Zeeland in beeld gebracht door Han
Reijnhout.
"Een mooi blokje is het zicht op je modelDe middelburger
Han Reijnhout aan het woord in een uitzending van Gewest tot
Gewest, nu ongeveer een jaar geleden. In de ene hand een stukje
buxus, "palmhout", in de andere een miniem vijltje, waarmee hij
met voorzichtige streekjes de ruimte maakt om later een
millimeters dik schijfje net vrij te kunnen laten draaien. "D'r zijn
mensen, die draaien er dan een stukje koperdraad om, maar da's
niet goed. Er moet echt beslag op zitten.... En 't moet allemaal
kunnen werken".
Han Reijnhout is een perfectionist,
dat mag duidelijk zijn. En hij is
bijzonder geïnteresseerd in de oude
Zeeuwse visserij. Die combinatie van
eigenschappen maakt hem tot een
deskundige, hetgeen alleen door zijn
bescheidenheid maar binnen een
beperkte kring voldoende
bekendheid en waardering geniet.
De lezers van de boeken over de
hoogaars van J. van Beijlen kennen
Han Reijnhout al. De gegevens in
van Beylen's laatste boek, 'De
Hoogaars en de Visserij van
Arnemuiden', zijn voor een groot deel
verzameld door Han Reijnhout. Ook
is dit boek verfraaid met enkele van
zijn karakteristieke schetsen.
Regelmatig fietste Han naar
Arnemuiden om er nou eens precies
achter te komen hoe een
Arnemuidse hoogaars werd
gebouwd. Aan de haven waren
daar dagelijks ('in het oppertje')
de ouderen van het dorp te
vinden, zoals Sean Marteijn, Arme
Jaap (de Nooyer van de ARM 10)
en Piet Jobse. Door hen het hemd
van het lijf te vragen kon hij alle
details van de hoogaars en de
visserij van Arnemuiden noteren.
Maar in Arnemuiden hield het voor
Han niet op, want op Tholen
werden ooit Thoolse hoogaartsen
15
hoorde, gold dat ook voor de andere
attributen van de botvissers: een
sleepbun, de beug(-netten),
nethouten, een ligbenne (een grote
mand, doorsnede 1,70 mtr.),
manden, een botslee, kruiwagen,
waanzinnige precisie, volharding,
doorzettingsvermogen en een zak
bolussen doen wonderen I Hou dit
jaren vol en alleen als je over de
gaven en karaktereigenschappen
van Han beschikt, kun je tot heel
bijzondere resultaten komen.
Er is een hechte relatie ontstaan
tussen Han Reijnhout en de
scheepsbouwers Van Duivendijk.
Speciaal Dirk van Duivendijk, die in
juli 1994 op tachtigjarige leeftijd is
overleden, had alle details, foefjes en
maten nog goed in zijn geheugen. Hij
had in de loop van zijn carrière zo'n
zestig hoogaartsen gebouwd... En
daarnaast nog allerlei kleiner varend
materieel, want de botvissers
gebruikten een speciale bijboot, een
soort Hollandse roeiboot met spiegel.
Die moest er dus ook als model
komen. En als dat bootje erbij
komt uit: er deugt nog niet veel van I
Elk detail wordt opnieuw besproken,
geschetst en beschreven, het model
wordt steeds verbeterd, onderdelen
opnieuw gemaaktEn steeds maar
weer terug naar Tholen: een
Visleurder met hondekar
Model van de Th 60-Maria
De botvisser
De sleepbun aan boord van de TH 60
