SPECIALE ^^■■TRANSPORTEN
DE PAAL - een vissersdorp
ZWAAR TRANSPORT ZEELAND B.V.
ml -.
16
Loodswezen
Schel demon den
Gespecialiseerd in vervoer van lange, brede, hoge en zware ladingen.
Nationaal en internationaal.
POSTBUS 17, 4450 AA HEINKENSZAND - TEL. 0113-563810 - FAX 0113-561678
17
Jack Becht
"PAAL (DE), geh. in Staats-Vlaan-
deren, in de voormalige heerl.
Namen, prov. Zeeland, arr. Goes,
kant. en distr. Hulst, gem.
Graauw en Langendam, gelegen
aan en onder den Zeedijk, tegen
de Saftinger-schorren"
gemeentehaven. Omstreeks die tijd
staat er in het dorpje nog maar een
veertigtal huizen, bewoond door iets
meer dan 200 personen. De 16
vaartuigen waarmee rond het
midden van de vorige eeuw vanuit
visserij en de aan- en afvoer van
vracht per schip nemen toe en
zorgen voor grote bloei. Omstreeks
1900 is De Paal de thuishaven van
meer dan tachtig mosselschepen. Er
wordt veel vracht verscheept: bieten
worden er geladen tijdens de
bietencampagne, vlas wordt er
gelost voor de Zeeuwsvlaamse
vlasroterijen en vlasfabrieken en er
worden relatief grote hoeveelheiden
kunstmest en steenkool verladen. Er
wordt in die tijd zelfs een (niet-
officiële) veerdienst onderhouden op
Bath en Bergen op Zoom. Geen
wonder, dat al deze scheepvaart
activiteiten het mogelijk maken om er
in 1865 een scheepswerf te stichten.
Elders in dit blad wordt hierover
uitvoerig bericht.
Reeds enkele jaren na de aanleg van
de nieuwe haven is er sprake van
sterke verzanding. Met behulp van
een op de werf van Piet Verras
Met deze bewoordingen wordt De
Paal beschreven in het in 1847
gepubliceerde Aardrijkskundig
Woordenboek der Nederlanden. Het
dorpje zal in die tijd niet langer dan
zo'n eeuw hebben bestaan. De Paal
wordt pas in het midden van de
achttiende eeuw voor het eerst in de
geschiedenisboeken vermeld. De
naam is mogelijk te danken aan een
aantal voor de oever aangebrachte
palen die het schepen mogelijk
maakt om af te meren voor het laden
en lossen van goederen en die de
Paalse vissersvloot een afmeer-
gelegenheid bieden. Een kaart van
Hattinga uit 1767 vermeldt de naam
"De Paal" en laat reeds de typische
driehoeksvorm van het dorp zien,
een stratenpatroon dat tot op de dag
van vandaag is gehandhaafd.
Het belang van De Paal als haven
neemt toe als de haven van de
Graauwse Kaai verzandt en in 1852
wordt opgeheven. De Paal wordt dan
m'"v" 'WÊr -
kv.
-
De Paal wordt gevist, vinden een
ligplaats aan de Westerscheldedijk
en in de kreken van het Land van
Saeftinghe. In 1865 wordt een
nieuwe kaai aangelegd. Ook de
verbinding met het achterland wordt
verbeterd door de aanleg van een
nieuwe grindweg. Deze maatregelen
resulteren in nieuwe bedrijvigheid; de
gebouwde modderbak wordt de
haven met redelijk succes op diepte
gehouden. In 1895 wordt door de
toenmalige werfeigenaar Jan Verras
een "zeehouwer" (spuikom)
aangelegd; doorspoeling van de
haven bij eb met behulp van het bij
vloed in de spuikom ingelaten water
helpt mee om de haven op de
gewenste diepte te houden.
Toenemend ruimtegebrek in de
winter, wanneer de gehele vissers-
Boulevard de Ruyter 8
4381 KAVIissingen
Telefoon (0118) 48 95 00
Fax kantoor (0118) 41 28 31
■4 rftj.
,f. J&
Wat is er lekkerder dan met een grasje tussen de tanden naar de scheepjes te staren.
Luchtfoto De Paal omstreeks jaren '40 met linksboven de werf.
