Hoogaarzen en Hengsten
oorwoord
Ï>£lbur<L
T) t)-
31
Van de vloot van ruim 1000 hoogaarzen en hengsten die er ooit over de Zeeuwse wateren voeren is het merendeel verdwenen.
De Stichting Behoud Hoogaars probeert bij te houden welke van deze schepen nog bestaan, waar ze zich bevinden en in welke
conditie de schepen verkeren. Wie over aanvullende informatie beschikt wordt verzocht kontakt op te nemen met de stichting,
via het postadres of Gerrit Zomer, tel. 0118-471324.
Jaar
Naam
Reg/Zeil
Lengte
Bouwer/werf
Eigenaar
Authentieke hoogaars - visserman
1900
Andries Jacob
YE 36
14.85
Duivendijk
St. Beh. Hoogaars.
1878??
Vrouwe Adriana
ARM 17
13.80
Meerman
St Museumhaven Z.Zee
Houten hoogaarsjachten
1909
De Wet
HA 142
14.15
Stam
W. van Eeken
1913
Jetty
ARM 4/OB 3
13.90
de Klerk
Stichting Jetty
1925
Windroos
VA 78
14.25
Annemans
M.I. Platschorre
1925
Alcyon 2
15.00
de Klerk
St. Beh. Hoogaars
1932
Geertrui
VLI 3/VA 43
14.69
Verras
Boskalis
1932
Aeremuenaer
ARM 27
15.82
Meerman
A.J.v.d. Stolpe
1932
Banjaard
TH 29/VB 16
12.23
Duivendijk
P. Rinkes
1937
Seepaerd
08.75
Meerman
D. Perjee
1938
Atalante
VB 24
11.94
Duivendijk
A.A. Eecen
1939
Patrice
10.00
Versteeg
L. v.d. Berg
1946
De Coene Haan
11.30
Verras
R.J. de Raadt
1949
Banckert
VB 27
11.00
Meerman
B. Schutte
1961
Gornaet
10.80
Meerman
Naar Duitsland
1984
De Gekroonde Liefde
09.00
Rem
J. Gaarenstroom
Houten hoogaarzen uit de vaart of in restauratie
1902 Triton
1920 Mosselman
1920 BRU 24
1929 Dolfijn 2
1940 Vrouwe Patricia
1944 Passe Partout
1959 Willemijne
1962 Kraagbeer
Houten hengsten
1898 Den Bruinen
1900 Pegasus
1903 Jonge Josef
1908 Drie Gebroeders
1908 Jan Korneel
Elft
TH 2
YE 167
VC 168
YE 96
OC 14
TH 49
TH 5/CLN 15
13.30
13.80
14.50
09.00
08.60
10.00
10.00
10.00
13.50
11.50
10.50
11.75
11.25
13.00
Duivendijk
Duivendijk
Stam
Duivendijk
Hitters
Versteeg
Meerman
Meerman
Verras
Verras
de Klerk
Verras
Verras
Verras
P. Rinkes
E. Klok
Museum Antwerpen
Museum Antwerpen
F. Haagen
J. Dries
G. Sieg
Weppler/Kiel
J. Broeckaert
C. Drijver
F.C. Marckman
St. Beh. Hoogaars
R. Bringman
W. Schürmann
Stalen hoogaarzen van 50 jaar of ouder
1886?
La Gaffe
YE 46
13.40
Paans
J. Prasse/Hannover
1902
Jenny 3
YE 38/VA 101
14.81
T. Visser
1925
Turc
OB 7
12.60
v. Damme
B.J.M. v. Gils
1938
Booze Bison
VC 180
10.33
de Klerk
M.L.A.M. van Hezik
1938
Vrouwe Saskia
OC 49
08.65
Waveren
W. Dragt
1946
Reymerswale
VB 84
13.65
Meyntjes
J. van Kampen
1947
Aladdin
VB 42
12.50
Versteeg
J.J. Reinders
1
Colofon
Consent is een uitgave van de
Stichting Behoud Hoogaars, postbus
480, 4380 AL Vlissingen
tel. 0118-410045
Internet: Deltaweb.NL/SBH
E-mail: Hanskole@WXS.NL
Redactie: Jack Becht, Jan Hendriksen,
Bonnie Joosse en Gerrit Zomer.
Vormgeving en druk:
Zoeteweij, Yerseke
Illustraties: Han Reijnhout
Foto's: B.J.M. van Gils, Zeeuws
Documentatiecentrum, Fam. van
Duivendijk, Jan Hendriksen, A. Blaas.
ISSN-nummer: 1386-9310
In dit nummer
Overzicht schepen
Voorwoord
Gert de Kok
De van Duivendijk werf in Tholen
Jan Hendriksen
De schepen van van Duivendijk
Gerrit Zomer
De laatste hoogaars
A.A. Eecen
De werf van Roukema in Tholen
Af. van den Dorpel
De Thoolse visserstrui
Bonnie Joosse
Ik dee 't graag, elk trekje was weer
nieuw
Jan Hendriksen
De bouw van een hoogaars
Han Reijnhout
De weervisserij
Jack Becht
Nieuws van de schepen
Gerrit Zomer
Bij de foto op de voorpagina
De jachthoogaars Atalante 'gejaagd
door de wind' in de buurt van Pampus.
Foto gemaakt door: P. Luyendijk,
Middelburg en welwillend ter beschik
king gesteld door A. Eecen, eigenaar
van de Atalante.
Goede foto's van een Hengst of Hoog
aars onder zeil zijn zeldzaam. Als
beloning voor de foto voor de omslag
van de Consent van 1999 stelt de
redaktie het boekwerk van de Hoog
aars en de visserij van Arnemuiden
beschikbaar.
Wie levert de foto voor de volgende
Consent?
Gert de Kok, gedeputeerde van
de provincie Zeeland voor cultuur
De Provincie Zeeland heeft iets met dat
bijzondere schip, de hoogaars en de
gelijknamige stichting. Op zichzelf is
dat niet verwonderlijk, want de
provincie heeft zelf aan de wieg
gestaan van de oprichting van deze
stichting. Het was in de tijd dat er in de
staten van Zeeland ideeën opgingen
een eigen Zeeuws jacht te verwerven.
Het Friese statenjacht was een van de
inspiratiebronnen. Allengs bleek een
statenjacht om meerdere redenen, en
zeker niet alleen vanwege de financiën,
een minder geslaagd idee. Binnen de
provincie waren al diverse initiatieven
genomen tot het behoud van oude
Zeeuwse schepen, danwel voor
Zeeland karakteristieke schepen. Er
werd voor gekozen hieraan geen nieuw
initiatief toe te voegen, doch speciaal
het werk van de Stichting Behoud
Hoogaars te ondersteunen. Redenen
hiervoor waren de belangrijke rol
welke de hoogaars speelde in de
historie van de Zeeuwse visserij en het
voorhanden zijn van een redelijk aantal
schepen en de benodigde kennis. In
eerste instantie leidde dit besluit tot een
gebruikersovereenkomst tussen de
stichting en de Provincie Zeeland. Een
overeenkomst die evolueerde in een
aantal relaties: er ontstond een beleids
matige relatie, de stichting werd aange
merkt als een van de stichtingen die
aktief bezig was met het behoud van
het Zeeuwse culturele erfgoed en meer
bijzonder de varende monumenten. Er
ontstond echter ook een vriendschaps
relatie. Varen met de hoogaarzen van
de stichting wordt binnen bijna alle
echelons van de provincie als prettig en
inspirerend ervaren. De schippers en de
schepen van de stichting zijn gaan
leven en niet langer anoniem. De stich
ting heeft zich de laatste jaren sterk
ontwikkeld. Niet alleen nam het aantal
donateurs sterk toe, maar groeide ook
de vloot en het aantal aktiviteiten van
de stichting. De stichting wist de hard-
zeildagen van Hendrik Willem van
Loon uit de twintiger jaren nieuw leven
in te blazen, timmerde letterlijk en
figuurlijk aan de weg met de indruk
wekkende restauratie van de hoogaars
YE 36, ontpopte
zich als een vaste
partner voor akti
viteiten in het
kader van bijvoorbeeld Zeeland
Natuurmaand, ging educatief aan de
slag, maar leverde ook een belangrijke
bijdrage aan de Zeeuwse maritieme
geschiedschrijving. Dit themanummer
over Tholen is daarvan een illustratief
voorbeeld.
Kortom, allerlei aktiviteiten die de
provincie alle reden gaven in de
onlangs vastgestelde nota "Boven het
maaiveld; uitgangspunten provinciaal
cultuurbeleid 1998-2000" de Stichting
Behoud Hoogaars een prominente
plaats te geven en aan te merken als het
aanspreekpunt voor de provincie als
het gaat om het behoud van de varende
monumenten in Zeeland. Maar de
stichting laat het daar niet bij. Evenals
vele andere initiatieven wensen zij, en
ik denk dat dat ook billijk is, een eigen
plek, een eigen honk, een eigen werf.
Ik wacht met meer dan alleen belang
stelling de resultaten van het onderzoek
af, dat de (on) mogelijkheden in kaart
gaat brengen. Voor dit moment wens ik
de stichting een goede wind, bolle
zeilen, een behouden vaart, maar
bovenal een uitstekende vangst toe.
Schepen in de haven van Tholen, winter 1933.