Verder waren de kimgangen al jaren
slecht en veroorzaakten continue
lekkage. De naden waren door de jaren
heen zo wijd geworden dat ze nauwe
lijks meer te breeuwen waren. Daarom
zijn ook de kimplanken in het vlak en
de kimgangen aan weerskanten
vervangen.
Waarom werd afgeweken van
het bestaande plan
Het grootste gedeelte van de hierboven
genoemde werkzaamheden was
oorspronkelijk gepland voor een
volgende restauratie. Maar het
vervangen van het zeilwerk en het
inkorten van de plecht zouden heel
ingrijpend en kostbaar worden tenzij
dat nu meteen werd gedaan, terwijl het
schip helemaal open lag.
Beschrijving van de werk
zaamheden
Toen het schip eenmaal op de kant
stond was duidelijk te zien dat het vlak
een katterug vertoonde van 12 centi
meter. Er is lang over gesproken hoe
dat het beste kon worden verholpen en
wat de risico's waren voor het verband
van met name de huidgangen. Uitein
delijk is besloten de romp op twee
plaatsen te ondersteunen, onder de
mast en ter hoogte van het achterschot
van het kot en op zijn eigen gewicht te
laten doorzalen (doorbuigen). Na twee
maanden is de valse kiel (in 1996
aangebracht om het schip te verstijven)
doorgezaagd. Die bleek zo onder span
ning te staan dat hij er met een knal
onderuit sprong, wat sommige vrijwil
ligers de stuipen op het lijf joeg. Na
nog eens een periode van drie maanden
bleek het vlak vanzelf een ronding van
ongeveer 22
centimeter te
hebben
gekregen, wat
nagenoeg over
eenkomt met
wat Han Reijn-
hout uit zijn
gesprekken met
Ome Dirk van
Duivendijk
heeft genoteerd.
Vervolgens is
de voorkant van
het vlak met
behulp van een
hydraulische
pers iets opge
drukt, waardoor
het diepste punt
van het vlak
weer onder de
mast kwam te
liggen. Dat is
nodig om het
water dat zich
onder in het
schip verzamelt
goed te kunnen
wegpompen.
Over het geheel
genomen blijkt
dat de romp,
Terwijl de romp rustig in
model zakte heeft de ploeg
natuurlijk niet stil gezeten.
De beide boeisels gingen
eraf, wat het zetten van de
romp vergemakkelijkte en
een groot aantal liggers en
knieën in het ruim werd
vervangen. De inhouten in
het vooronder volgden,
evenals het complete zeil
werk: liggers, knieën,
klossen en de voordogt.
Die laatste werd met een
halve zwaluwstaart in de
klossen ingelaten, waardoor de hele
constructie weer de sterkte kreeg die
nodig is om de mast dwarsscheeps te
ondersteunen.
door het schip op de juiste
plaats te ondersteunen,
min of meer vanzelf een
vorm heeft teruggevonden
zoals die tijdens de bouw
waarschijnlijk is geweest.
Toen de romp gesteld was en de
inhouten waar nodig vernieuwd, zijn
de kimgangen vervangen. Dat was
nodig, want inmiddels was het juni
2002 geworden. Om uitdroging van
het vlak tijdens de zomer te voor
komen moest er water in het schip
worden gezet. Het vlak werd geïn
specteerd en er zijn hier en daar wat
nieuwe stukken ingezet. Maar over het
constructies komen voor, maar om ze
naast elkaar in een schip te zien wekte
toch wat verbazing. Het plat halfrond
van de slijtstrip was niet meer in de
handel, dus is er een half ronde slijt
strip opgezet. Het oogt zwaar, maar
misstaat niet op een groot schip als de
YE 36. Het benadrukt de opvallend
sierlijke zeeg van de traditionele
hoogaars. Michiel Verras, die had
stalleerd en er zijn lijfhouten op de
plecht en nieuwe wangen voor het spil
aangebracht. De lekke stopwrang in de
klapmuts is vernieuwd en een nieuwe
snoes geïnstalleerd. De potdeksels zijn
vernieuwd over de volle lengte van het
schip.
Het ijzerwerk (wantputtings) is waar
nodig vervangen en nieuwe zwaard-
haken zijn aangebracht naar origineel
geheel genomen was het grotendeels
nog oorspronkelijke hout in goede
conditie en kan het volgens Cees nog
makkelijk een jaar of tien mee. Wel
zijn er veel oude wormgaten gedicht
met behulp van ingelijmde houten
spieën.
Na de zomer van 2002 kon begonnen
worden met het opnieuw uitstroken en
vervangen van de boeisels en berg
houten. Die zijn vernieuwd tot aan het
achterschot van het kot. Verder naar
achter waren ze nog in redelijke staat,
en vervanging zou te veel tijd hebben
gekost. Het schip moest uiteindelijk
het volgend seizoen weer varen!Het
oude berghout was op het boeisel
getimmerd, maar in het achterschip is
het direct op de spanten gezet. Beide
aangeboden om de strippen te buigen,
heeft er wel de handen aan vol gehad!
Alles bij elkaar zijn er over een periode
van 16 maanden 56 inhouten
vervangen, waaronder het complete
zeilwerk, de zwaardknieën, 16 spanten,
10 liggers en de vier voorbolders. Waar
het materiaal nog in voldoende conditie
was om nog eens tien jaar mee te
kunnen is het niet vervangen. Alle
spantkoppen zijn vastgezet en opnieuw
uitgestrookt.
De plecht is ingekort tot de originele
lengte. Een nieuwe waterlijst is geïn-
model. Het bakboord zwaard, dat slecht
was, is vervangen.
Omdat de plecht is ingekort moest de
betimmering van het vooronder worden
aangepast. De toiletruimte is wat
kleiner geworden, maar er is daar
binnen nog voldoende plaats om te
manoeuvreren. De elektrische bedra
ding is volledig vernieuwd en de
schroeftunnel is aangepast.
Afwegingen en beslissingen
Wij willen hier niet ingaan op alle
details en de discussies die gevoerd zijn
tijdens de restauratie. Het zou de lees
baarheid van dit verhaal niet ten goede
komen. Voor veel onderdelen is
gebruik gemaakt van nog beschikbare
22
56 inhouten werden vernieuwd.
Het nieuwe zeilwerk op zijn plaats.
CONSENT NR. 20, VOORJAAR 2004
23
«■Bi
Knieën en klossen beginnen hun leven als boom.
CONSENT NR. 20, VOORJAAR 2004
