De Vabel:
het mysterieuze leven van een oude dame
De schuifdeuren van de Stads- Commerciewerfaan de Vissersdijk in Zierikzee staan wijd open. De
ochtendzon schijnt binnen en belicht de timmerlieden die al maanden noest werken aan de vervan
ging van het houtwerk van de Vabel. Het geluid van hamers, zagen en frezen overstemmen de stilte
van het Zierikzeese havengebied.
Restauratie in fasen
26 CONSENT NR. 28 VOORJAAR 2012
Joop den Boer en Cees von Eg mond
Hoe anders was het ruim dertig jaar eerder, op 31 augustus
1980. Zes bemanningsleden vertrokken op zaterdagochtend
met de "De Engelse tjalk Vabel" - zoals een krant het schip
noemde - uit Woodbridge, Engeland met bestemming Am
sterdam. Onderweg nam de wind snel aan kracht toe, de mo
tor viel uit en het schip kon de haven van IJmuiden niet meer
bereiken. Het schip strandde aan de Wassenaarse Slag. De
66-jarige schipper sloeg daarbij overboord, de andere vijf be
manningsleden bereikten veilig de wal. Naar wat er precies ge
beurde, blijft het gissen. Ontstond er paniek toen de schipper
overboord sloeg en zette de bemanning het schip toen op het
strand? Of is de schipper pas tijdens de stranding over boord
gegaan en zijn daarvoor alle pogingen in het werk gesteld
het schip vrij te houden van de wal? Zijn de zeilen wellicht ge
scheurd? Kon de hulpmotor het schip niet uit de wal houden?
Sloeg de motor af? De motorreddingboot Bernard Van Leer uit
Scheveningen en de Casparis uit Katwijk probeerden assisten
tie te verlenen maar die hulp kwam te laat. Het schip was al
gestrand. De redders ontvingen het bericht dat de schipper
overboord was geslagen en zochten, nu geholpen door een
vliegtuig en een marineschip, nog geruime tijd in Noordelijke
richting langs de kust. Zonder resultaat. De reddingsactie is
bij de Noord-Hollandse Reddingmaatschappij geboekt onder
nummer 6352 t/m 6354 d.d. 31 augustus 1980.
Een week later vond men het lijk van de schipper alsnog. Een
van zijn plank gevallen surfer wilde er weer op klauteren en
ontdekte een drijvend lijk naast zich. Hij meldde de vondst aan
strandwacht C. Visser. Samen met zijn collega Vellenga bracht
deze het lijk zwemmend naar het strand. Het houten schip
had zwaar geleden door de stranding. De toestand van het
schip viel kort samen te vatten: een wrak.
De geschiedenis na de stranding is vrij duidelijk na te gaan.
Scheepsrestaurateur Piet Dekker uit Kortenhoef kocht het
wrak met als aannemelijk doel het schip te restaureren en te
verkopen. De gedeeltelijke restauratie vond plaats tussen sep
tember 1980 en 1984. Zo bevindt zich in het archief een nota
d.d. 28 oktober 1984 van de firma Vermaat te Middelburg voor
geleverde draadeinden. Foto's van deze gedeeltelijke restaura
tie zijn terug te vinden in enkele fotoboeken die de Stichting
Zierikzee is een stad waar de geschiedenis doorheen is ge
trokken. Ze vertoefde een paar eeuwen binnen haar muren en
vertrok toen weer. Hierdoor bleef de herinnering aan het glo
rieuze en rijke verleden als havenstad grotendeels ongeschon
den. Inclusief het ambachtswerk van scheepstimmerbouw op
deze milde nazomerdag.
De Engelse tjalk Vabel in de storm
vastgelopen op het strand bij de
Wassenaarse Slag.
CONSENT NR. 28
VOORJAAR 2012 27
Haven van Zierikzee met vaartuig nr2
der Ambulante recherche.
Museumhaven Zeeland tijdelijk ter beschikking kreeg van de
familie De Waard- Molle. Op 24 oktober 1984 kocht de heer!
Molle uit Vlissingen de Vabel voor 45.000 gulden. Vanzelfspre
kend wilde hij zijn nieuw verworven schip verzekeren. Op 19
december 1984 schrijft Verz. My Miltenburg aan de heer Molle
een offerte voor cascodekking voor een 'in aanbouw zijnd
vaartuig: de premie bedraagt 0,60% van de eindwaarde van
hfl 25.000.00.' Dat werpt de vraag op of de aankoopprijs inder
daad 45.000 gulden was.
De heer Molle ging verder met het restaureren van zijn nieuw
verworven schip. Hij kreeg hiervoor subsidie, zo blijkt uit een
niet gedateerde notitie. In deze notitie is een telefoongesprek
vastgelegd tussen de heer Molle en de heer Laayer, penning
meester van de Stichting Stamboek. Hierin kwamen de voor
waarden voor subsidie aan de orde:
'1 De subsidie die verstrekt wordt is niet meer dan een
aanmoediging en is niet meer dan 10% van de totale
restauratiekosten.
2 momenteel zijn geen termen aanwezig om een
aanvullende subsidie te verstrekken.
3 eerst zal de termijn van P. Dekker verstreken moeten zijn.'
Uit die periode zijn ook enkele nota's terug gevonden. Zo
bleven uit de maanden juni tot en met oktober 1985 enkele
nota's van Timmerbedrijf Schouten bewaard voor verrichte
werkzaamheden. L. van Dijk, houthandel en -zagerij te Laren,
bracht vracht van drie iroko platen aan P. Dekker te Kortenhoef
in rekening. Uit 1986 stammen nota's van, opnieuw, Scheeps-
timmerbedrijf P. Schouten te Kortenhoef aan dhr. Molle voor
geleverde arbeid aan 'boeier'. Op 23 februari 1986 verzond G.
Ording te Bussum een factuur voor geleverde puttings. Uit al
deze gegevens valt op te maken dat het schip na aankoop
op 24 oktober 1984 nog twee jaren in Kortenhoef heeft ge
legen en daar door scheepstimmerbedrijf Schouten verder
afgebouwd is of in ieder geval vaarklaar gemaakt is. Op 11 juni
1990 bericht de Stichting Stamboek Ronde- en Platbodem-
jachten dat de 'Hollandse Boeier Vabel' is opgenomen in het
Stamboek.
Haver» van
De Vabel in 1936.
