Schouwen-Duiveland Noord-Beveland - Geersdijk Kats 12 CONSENT NR. 34 VOORJAAR 2018 Weegbrug en -huisje bij oude haven van Nieuwiand, 1988 (©ZB rec.nr. 26288) deze locatie lag namelijk het havenkanaal van Middelburg dat in het Sloe uitmondde. Toen dit kanaal echter verzandde werd het dichtggegooid en groef men een nieuw kanaal van Middelburg naar Veere, het Kanaal door Walcheren, dat in april 1873 werd geopend. Dit kanaal kreeg een aftakking naar de haven van Nieuwiand. Hiervoor werd het Arnemuidse Gat, waarvan deze haven in feite een restant is, uitgediept. De haven speelde vooral een rol bij de afvoer van landbouwpro ducten, voornamelijk suikerbieten, die vanuit de Middelburgse polders en omstreken naar de fabrieken werden gevoerd. Nabij de haven is ook nog een weegbrug te bewonderen uit circa 1915. De wagens werden hierop gewogen voordat ze hun lading in de schepen stortten. Daarna werden de wagens een tweede keer gewogen. Maar dan leeg. Op die manier wist men precies hoeveel van elk product een boer bij het schip afgeleverd had. Behalve landbouwproducten werden ook andere zaken aan- en afgevoerd. Zo was de haven kort na de Tweede Wereldoorlog een belangrijk aanvoerpunt voor materialen die werden gebruikt bij de wederopbouw van Walcheren. Plannen van de Nederlandse spoorwegen in 1993 om de beweegbare Arnebrug te vervangen door een dam, waardoor de haven van Nieuw- en Sint-Joosland onbereikbaar zou worden, gingen uiteindelijk niet door. De oude Arne- spoorbrug werd vervangen door een moderne brug. SintPieterspolder, landbouwhaven, 23 juni 1992 ZB recordnummer 58976) HAVEN, STAVEN(SSE Tussen Dreischor en Sirjansland ligt aan de noordkant van het eiland Schouwen-Duiveland het natuurgebied "Het Dijkwa ter". Dit gebied bestaat uit een voormalige vaargeul, zande rige oeverlanden en hogere schorgronden. Het Dijkwater is ontstaan in 1288 toen tijdens de St. Aagtenvloed Sirjansland werd afgezonderd van Dreischor. Deze vaargeul stond direct in verbinding met de Grevelingen. Schippers konden via het Dijkwater tijdens hoogwater de landbouwhaventjes "de Staart", "Stevensluis", "Nieuwe Veer" en "Beldert" (Bellaert) bereiken. Gedurende lange tijd werden op deze wijze diverse landbouwproducten van en naar Schouwen-Duiveland verscheept. Tot 1953, toen het resterende Dijkwater uit veilig heidsoverwegingen werd afgedamd, is Beldert als haven blij ven bestaan. De Beldert werd in 1959 gedempt. Stavenisse haven, 1905-1915 mdbza-299-7377) CONSENT NR. 34 VOORJAAR 2018 13 Ingang oude landbouwhaven Kats bij hoog water, maart 1970 (©ZB rec.nr. 12934) In 1808 werd het haventje te Geersdijk gegraven aan de zuidzijde van de Willempolder. Het bestek spreekt van het graven van een 'kaaij' en het maken van een havendam uit en op het schor bij de sluis van de Willempolder. Door enige uitbreidingen en verbeteringen werd ook dit haventje bestemd voor een druk vervoer van landbouwproducten en aanvoer van bouwmaterialen o.a. zoals bij de andere havens veel grind en steenslag voor diverse polderwegen. Een voor deel van dit haventje was dat het dicht aan het vaarwater lag. Een korte havengeul was dus voldoende, bevorderlijk ook voor het schoonhouden der scheepszaten door spuien. Het haventje stond de laatste jaren te boek voor schepen tot 250 ton met een diepgang van 2 meter. In 1970 werden plannen gemaakt om de haven van Geersdijk aan te passen aan de situatie van het voltooide Drie-eilandenplan. Wegens haar onmiddellijke ligging aan diep vaarwater was zij van belang voor de toekomst. In 1958 werden circa 16.000 ton landbouw producten in deze haven verscheept. De tweede haven van Noord-Beveland werd in de 17e eeuw aangelegd te Kats. Smallegange spreekt in 1696 van een haven met een 'bequaem Hooft, Gats Hooft genoemt'. Deze haven lag aan de oostzijde van de zeedijk tegenover het tegenwoordige dorp Kats in de uitmonding van de Katse kreek. Deze kreek is nog in het terrein terug te vinden. Ook op de kaart van Hattinga van 1751 komt dit haventje met spui- kom en havengeul voor, uitmondend in het Katse Rak ook wel Katse kreek genoemd. Het Katse Rak was echter dermate aan verlanding onderhevig dat het haventje in verval raakte. Bij de bedijking van de Leendert Abrahampolder in 1853 is het geheel vervallen. Met de toenmalige gemeente Kats werd bij de concessie voor genoemde bedijking de voorwaarde verbonden voor aanleg van een nieuw tijhaventje aan de Zandkreek waar ook de suatiesluis werd gebouwd. Na aanleg van de haven werden door de gemeente Kats verschillende verbeteringen en uitbreidingen aangebracht o.a. in 1879,1901, 1912 en 1913. Overzicht van de landbouwhavens in de periode 1870-1970. Landbouwhavens aan Ooster- en Westerschelde in Zeeland en Vlaanderen Schouwen-Duiveland Brouwershaven, Bruinisse, Burghsluis, Dreischor, Kerkwerve, Den Osse (in suatiegeul van de Ossesluis), Scharendijke, Schelphoek, De Staart, Stevensluis,- Vianen, Zierikzee, Zonnemaire Tholen Tholen, Deurloo, Strijenham, Scherpenisse, Sint Maar tensdijk, Stavenisse, Sint Annaland, Oud-Vossemeer Sint Philipsland Sint Philipsland (dorp), Anna Jacobapolder Noord-Beveland Colijnsplaat, Geersdijk, Kamperland, Kats, Kortgene, 'de Oesterput' (noordwesthoek Oud Noord-Beve- landpolder), Spieringpolder, Wissenkerke Zuid-Beveland Baarland, Bath, Biezelinge, Borssele, Ellewoutsdijk, Goes, Hansweert, Hoedekenskerke, Kattendijke, Nieuwdorp, De Piet, Rattekaai, Roelshoek, Yerseke, Waarde, Wemeldinge, Wolphaartsdijk, Zimmermanpplder Walcheren Arnemuiden, Nieuwiand, Veere, Zeeuws-Vlaanderen Glinge, Hertogin Hedwigpolder, Isabellahaven (bij Isabellasluis), Kruispolderhaven, Nol van Baalhoek, De Paal (voorheen haven van Graauw), Saeftinge (Koningin Emmahaven), Terneuzen, Walsoorden, haventje aan De Griete (Zaamslag) Vlaanderen Doel, Frederik, Lillo, Prosperpolder (Oude Doel))

Tijdschriftenbank Zeeland

Consent | 2018 | | pagina 7