Verantwoording
Van het idee was zelfs het
begin niet uitvoerbaar, maar
ook dat bedierf de fascinatie
niet. Het is niet belangrijk
wat werkelijk kan, van belang is
alleen wat zich laat bedenken.
[Wim Kayzer, 'De waarnemer', Uitgeverij
Balans 2004, p. 343.]
Het klassieke werk onttrekt
zich aan definitieve interpre
tatie. Zo zijn interpretatie
en kritiek, in hun oprechtste
vorm, min of meer suggestieve,
verrijkende vertellingen van
persoonlijke, altijd voorlopige
ontmoetingen. Het is alsof
het gedicht, het schilderij, de
sonate om zich heen een laat
ste kring trekt, met daarbinnen
ruimte voor de ongerepte
autonomie. Ik definieer het
klassieke werk als een werk
met om zich heen een vrucht
bare kring. Het stelt ons
vragen. Het eist dat we blijven
proberen. Het maakt onze
misduidingen, onze partijdig
heden en onenigheden niet tot
een relativistische chaos, waar
in alles mag, maar tot een
verdiept begrip. Waardevolle
interpretaties, serieus te
nemen kritieken, zijn die welke
hun beperkingen, hun onver
mogen zichtbaar maken. Die
zichtbaarheid kan dan helpen
de onuitputtelijkheid van het
object aan het licht te brengen.
Het braambos brandde feller
omdat zijn uitlegger niet te
dichtbij mocht komen.
[George Steiner, 'Errata', Amsterdam:
Meulenhoff 1997, p. 28-29.]
Marcel Proust in het laatste deel
van A la recherche du temps
perdu: Le temps retrouvé. 'De
grootheid van de ware kunst
daarentegen bestaat in het
terugvinden, terugwinnen,
kenbaar maken van dié werke-
lijkheid waar wij zo ver buiten
staan, waar wij ons meer en
meer van afwenden hoe meer
dichtheid en ondoordring-
jiri dokoupil
baarheid de conventionele
kennis krijgt die wij ervoor in
de plaats stellen, die werke
lijkheid die wij grote kans
lopen tot onze dood niet te
hebben gekend, en die heel
gewoon ons leven is.'
Kunstwerken, die de hoogste
vorm van geestelijke arbeid
vertegenwoordigen, zullen in
de ogen van de bourgeoisie
alleen genade vinden als
duidelijk is dat ze onmiddelijk
materiële waarde zullen
genereren.
Karl Marx, filosoof [geciteerd in: SHOCK
ART, Don Thompson, Uitgeverij Walewein
Amsterdam, 2010, pag. 28]
Ik was bij een voorstelling in
een landhuis. Vijftig toe
schouwers rondom de bank,
waarop het liefdesdrama zich
afspeelt. Als George gaat
vertellen dat hun zoon dood
is, is iedereen gespannen,
ledereen hoopt dat hij het niet
zal zeggen. Dat is het vreemde
van kunst, je weet dat het
allemaal bedacht is, onecht,
een kunstje. Bovendien weet je
dat het binnen het toneelstuk
ook nog eens niet waar is, die
mensen hebben helemaal geen
zoon, dubbel bedrog. En toch
ben je gespannen, en die
andere mensen ook (onbe
kenden, in hetzelfde schuitje).
Dat is het vreemde van kunst,
geaccepteerd, meeslepend
bedrog, schuurpapier.
[A.L Snijders, "Vijf bijlen', AFdH Uitgevers,
Enschede/Doetinchem 2009, p. 52]
Indien onze belangstelling voor
huizen inderdaad net zozeer
wordt bepaald door hetgeen
ze ons vertellen als door de
manier waarop ze hun con
crete functies vervullen, is het
de moeite waard stil te staan
bij het merkwaardige proces
waardoor combinaties van
steen, staal, beton, hout en glas
in staat lijken zich uit te I
drukken - en ons in zeldzame
gevallen de indruk geven dat
ze ons waardevolle en ont
roerende dingen te zeggen
hebben.
We moeten weer beseffen dat
we invloed kunnen uitoefenen
op wat er gebouwd wordt. Er
is geen voorbeschikt scenario
dat het doen en laten van bull
dozers en kranen bepaalt Ook
al betreuren we het groot aan
tal gemiste kansen, we hoeven
nog niet het geloof te laten
varen in de altijd aanwezige
mogelijkheid een situatie ten
goede te keren.
[Alain de Botton, De architectuur van het
geluk, Uitg. Atlas-Amsterdam/Antwerpen
2006, p. 87 p.283]
