2 ii
Een Middelburgse wijnkoper,
en een leger
/i7-
AA.rA AtrA //V4^s-
fll «IMP
(J) MM*,.
f j/rtif- A/,/x£m Aanj
(M/ 7J —Mr i/t B—Ar
"»M J>. uur
/idofcdfr/Yq (7O Q
J'a.tiiAclfosA- drfrnAcrsn ^Oat-nSac^n. ycy/YYc*rS o/3
J3 „/<4t aoni'an^ Pl4/ntfl«i. tfm &«»W- a£ Üa/a/sras*. rS,
JfaA-rt- YOM. ^écr/cZrutj Mi/Ye-rp*.
r/<xa2
^A
i4awvt Zi£^.
«6.
X"
ppï/é.
cpac-leoy*. AcJ-oAc.nc*-' MaY
jA
Jryrlaj
Ma. jAcV* A?i
nAmrr/tftf ■-■ r'-
a/«to
fru,
-1 m
fo) «7
+HU /r-*r
Aé-Ac'At
£c/*snbcdc
A
ATyk 7^
^P- «J J/WA» /4/"*
H At«*W.
CK) P""1*4 A/ A/"*
—At— •twtt'Tj*
Ml U/--+M
T«.~<r
Mr.Ur.Mr
"V-1 i().«jaA»
O-*-. a,
A/ /.J,. M Mi—t
marx.(Lhi A./d—r
"f —Mr M Jui.
i>
fwt* a- /,W_
OdMr /0l
Bant*/* i4/ A
J"" ■*r-'v< w (M) Yr/i./d.
a s f/c;. r/>/
e W „/A B~SS.ec. Auaj—.
■j«s>.
In het Zeeuws Archief berust het dagboek van Hendrik Brouwer (Middelburg
1769-1837). Hierin tekende deze Middelburgse wijnkoper vanaf 1802 zijn
belevenissen op. Hij gebruikte het boek ook als geslachtsregister. Hendrik
Brouwer was een begenadigd tekenaar. Hij verluchtigde zijn dagboek met
prachtige portretten van zijn familieleden en uiterst gedetailleerde miniatuur
tjes tussen de dagboekposten. Lees en kijk mee in mijn favoriete archiefstuk.
Op 12 mei 1809 is Brouwer aanwezig in het huis van burgemeester Schorer (het tegen
woordige Van de Perrehuis, waarin het Zeeuws Archief is gehuisvest). Koning Lodewijk
zal daar worden ontvangen. De gasten nemen naar belangrijkheid plaats in drie zalen.
Brouwer heeft zich in de tweede zaal strategisch bij een sofa opgesteld. Als de koning
de zaal binnenkomt, neemt hij plaats op de sofa. Brouwer schrijft: hij was
geretourneerd van een tour door het eiland over Westcapelle en in eene opgetogen
houding hoorde ik hem zeggen, j'ai trouvé en pais superbe, waar op de Dochter van
de Collonel Gradmann de indelicatesse hadde van te repliceren. Oui Sire! mais eest
dommage quil est mal sain. Ik zag daar op duidelijk aan het gelaat van ZM dat hem
zulk een bescheid ongevallig was om te moeten hooren."
In september van datzelfde jaar vallen de Engelsen Walcheren binnen. De Walcherse
expeditie van het Britse leger duurt slechts kort, maar Hendrik Brouwer zit er letterlijk
midden in. Hij is op 1 augustus in Veere:voor het veersche hooft lagen de Barkassen
met ontscheepte troupen zo digt aan een, dat men op het gekriöul van de Soldaten niet
bepalen konde of zij al dan niet ontscheept waren, het was in het plaasje gelijk aan
eenen rooden Rok." Brouwer keert ijlings terug naar Middelbrug en belandt midden
in de oprukkende Engelse troepen. Hij weet ze net voor te blijven dog de Dampoort
binnen zullende rijden, zag ik tot mijne ontsteltenisse gesloten, evenwel na eenige
verdrietelijke minuten wagtens, hoorde ik onder de Engelsche het Trompet blazen,
waar op de voorzeide Poort dadelijk wierd opengezet. En also reeden wij toen aan
het hoofd van de Engelsche Troupen de Stad binnen." Brouwer schrijft dat hij met
de uitgebreide beschrijving van deze toevallige samenloop van omstandigheden hoopt
te voorkomen dat zijn stadgenoten hem bij Napoleon Bonaparte zullen verklikken als
verrader voor de Engelsen.
Op 11 februari 1814 - de Engelsen zijn dan al lang weer vertrokken en de Fransen hebben
de orde hersteld - weet Hendrik Brouwer ter nauwer nood aan de dood te ontsnappen.
Brouwer is die middag op bezoek bij zijn stervende moeder als er gevechten in de stad
losbreken. Snel keert hij naar huis terug. Thuisgekomen begeeft hij zich naar zijn
werkkamer. Dan hoort hij glas kapot vallen waar op mijne Vrouw mij van beneden
toeriep in de grootste ontsteltenisse. komt tog af ze schieten op ons huis! mijne
voorkamer uitlopende, had ik de onbedagtsaamheid om het raam van de gaanderij
opteschuiven en er met mijn hoofd uit te kijken." De wijnkoper merkt pas later, als
de loodgietersknecht de schade komt opnemen, dat er kogelgaten in het kozijn zitten
waar hij even daarvoor zijn hoofd naar buiten heeft gestoken. en ik merkte also
met verbazinge op het noodlottig moment, het welke mij, zonder tusschenkomst
van de hoogste bewaring, hadde getroffen."
Ook de Fransen verlaten Middelburg weer en koning Willem I doet zijn intrede.
Brouwer ontmoet de koning enkele keren, onder meer tijdens de opening van het
nieuwe havenkanaal op 9 augustus 1817. 's Avonds is hij met zijn dochter uitgenodigd
bij een souper en bal in de schuttersdoelen op de Balans het welke ZM nevens
Prins Frederik voor korten tijd hoogstdeszelfs tegenwoordigheid heeft willen verëeren.
Hebbende mijne Dochter nevens de aanwezige Dames partij in het dansen gehad."
Bronvermelding: Zeeuws Archief, Archief van de familie Brouwer, toegang 1753,
inventarisnummer 1 'Genealogie van de familie van Brouwer', familieboek en
dagboek door Hendrik Brouwer, (1638) 1769 - 18x8 april 3.
7^,--
Cornells
