Het Wonderlijck Wanschepsel van de Elderschans
WANSCHEPSEL,
r
eind e.
T*: \€i^nafomiJchè Befchrijvirige^
Door Joiick-Hr Louis deBiISj
Verklaringe van de 3. Plate.
Even buiten Aardenburg ligt De Elderschans, een voormalig verdedigingswerk uit de zeventiende eeuw. Het was een fort dat
de weg tussen die stad en Sluis beschermde tegen vijandelijke, Spaanse invallers. In het fort was een aantal soldaten gelegerd,
voor wie onder andere een barak en een kruithuis waren gebouwd. Op 27 november 1657 werd in het huis een 'Wonderlijck
Wanschepsel', een Siamese tweeling, geboren.
De tweeling heeft waarschijnlijk niet lang geleefd. Of ze (het was een meisje) direct bij de geboorte stierf of kort daarna weten
we niet. De vader was een soldaat, Lieven Wesselinck. Hij behoorde tot het garnizoen van (nogal ruwe) Staatse soldaten,
die toen in Aardenburg gelegerd waren. De moeder heette Jacquemijntje Al-de-werelt. Het lichaampje werd na het overlijden
van het kindje onderzocht door Louis de Bils, de stedelijke baljuw en deskundige in de menselijke anatomie. In het bijzijn
van collega-artsen voerde hij een autopsie op het lijkje uit.
De misgeboorte bezat twee hoofden. Aan het ene mankeerde niets, men vond het zelfs uitgesproken mooi. Het andere
daarentegen was lelijk, had geen oogleden, maar wel harige wenkbrauwen en op de plaats van de neus bevond zich een
mannelijk lid. Onder de kin zat een kleine opening. Verder had het kind vier armen en vier handen. Na openlegging door
de Bils bleek één helft van het lichaam van het manneHjke, de andere van het vrouweHjke geslacht te zijn. Beiden waren
gescheiden door een dik vhes. Opvallend was verder nog een derde ribbenkast, een dubbele ruggengraat en de vreemde
ligging van de endeldarm. De chirurgen vonden het schepsel (en hun autopsie) zo bijzonder dat ze er een boekje over
maakten. Het is getiteld Anatomishe Beschrijvinghe van een Wanschepsel geboren op de Elderschans buy ten Aerdenburgh.
Ontleet door Jonck-Hr. Louis de Bils.
Een exemplaar Hgt in de kluis van de Zeeuwse BibHotheek. Het bevat drie afbeeldingen van het ongelukkige kindje
- fraai getekend, gedetailleerd weergegeven en daardoor extra pijnHjk en zelfs uitgesproken wrang.
Arco Willeboordse
Tot MID DELBURG H,
Gedruckt by Henri cx SmidtBoeck-drucker
woonende op de "Wall, tyfmo 16 fp,
V-AN EEN
1 ëlderfchans bay ten Aer denburg
•- O N T L E E T,
Heere van CofpenfdatnmeBotteut &c. Bctilliu. der
Stede enSchependommevano4>r//^«rj'i
Bmeï's-gïvtsi
Gefonden door d'Heer Dottor F. de Raet aen
A. Parent, Tbil. cMed. Dott.
decreet 041 oktober 20101201
DEfe Figure vertoont het Wanfchepfèl, ecopent
ende van alle de inwendige deelentot ae Rug-
graeten toe, gcfuyvert. De Letterenende ftre-
pen aen-wijfende de plaetfèn van de inwendige
deelen die in de bovenfle holligheden, en in den Buyck
bevonden zijn: als-mede het af-gefneden Borft-been ende
de dobbele üeutel-beenderen.
A o het Hooft van het CMeysken.
A A het Hooft van het Knechtjen.
NN deWijn-braeuwen.
Xo het Mannelijck Lidt.
X de Oogen. 1.
R het Fundament.
M den Endeldarm af-gefneden.
6 de Dobbel-fleutel-beenderen.
4 het af-gefneden Bord-been.
NOt a: De deelen, welcke hier volgenmet tweeee-
lijcke Letterszijn dobbel bevonden, ende werden
haer plaetfen in de Figure, aen weder-zijden, met een-
derley Letter aen-gewcfen.
D. D. de twee Spijs-draeers ende de twee Longer-pijpen.
AA de twee Wervel-beenderen.
H. H de twee Middel-fchot-vliefen.
E o de fcheydinge van de twee Rugh-graeten.
B.B de twee-mael fes Ribben boven.
C. C de twee-mael twaelf Rib ben aen weer-zijden
E. E de twee Longen.
F. F de twee Herten.
No. No.
10
N9.N0.. cje.twee groote Slagh-aders. r v
L.L de twee Hol-aders.' -
G. G de twee Herte-facxkens,
Y het Middel-rift.
DE deelen wêleke volgen zijn bevonden in den Buyck,
ende waren enckelj uyt-genomen datter twee Magen
—endgdob belgedarm ten bevonden zijn.
Zo de Lever.
Z de Galle-blaes.
L de Hol-ader. J
W- de Poort-ader -
JN o de groote Slagh-ader.
.O. O de twee Magen. r
QX^Jiet gedarmte dobbel
P
K
S.S.
T
M
S
7
8
9
de Milt.
het Maegh en Darm verwarmende Net.
de Nieren.
de Water-peefen.
de Blaes.
de Zaet-vaten.
de Clooten.
de Lijf Moeder.
den Endel-darm.
de Huyt.
het Darm-been.
het Heyligh-been.
de Vrouwe Schamelheyt.
decreet 041 oktober 20101211
NEDEJW.. VYl'SCHAÏPt
TEU RliVOTO) DER 1
GEKEESKUWST.
0 GEBOREN O P13E
1.1.
5.2.
