De Strat van
Brockabilly v
y Ify 9
*7/
V V «n
Jan J.B. Kuipers
Vooral de rock 'ri roll-zangefrs bleken geen enkele originaliteit te
kunnen demonstreren: een epigonisme compleet met angry-face,
gespreide benenwiegende heupenneusklank-intonatie van de
stem en bijpassende kledij en aan het einde van het nummer de
haren in de war/
Provinciale Zeeuwse Courant, i960
Dus soms kijkje onverhoeds in iemand z'n snuit en zie je ineens dat
landschap.... heuvels, dalen, rimpels, een heel leven, netwerken van
narigheid, de lij tjes soms zo fijn getekend dat er eeA soort schoon
heidservaring is en je toch weer gaat denken dat jiet zin heeft gehad
allemaal; ik bedoel vooral die lijnen om de ogen - en de ogen zelf als
poelen weetje wel, donkere, donkere poelen. Donker. Maatr dan moet
j het buiten ook donker zijn. Het koekeloeren in en vanuit dé
1 buitenste duisternis, ieders lot uiteindelijk, join the club.
Of bedoel ik lantaarns? Het kwijnend licht, de glans van het verval,
de geheimzinnige schoonheid van de mislukking?
Ja, zeg vooral watje bedoelt, Nel
Het komt door jou. Jouw lijntjes. Ik lui alsof ik van de glijbaan ga. Ik
had best diploma's kunnen halen, weetje. Wat ben je gul en ik ken je
niet eens, geloof ik. Fabuleuze kwaliteit, je poeier, complimenten
hoor.
Niet dan
O zo. Maar terugbetalen kan ik niet, als er iets moet worden terugbe
taald. En er moet altijd iets worden terugbetaald, dps zeg maar niks,
ik loop langer rond. Joop is dood en hij liet niks/achter behalve een
teringzooi en ik zit zelf ook in de steun met schuldhulpverlening.
Dus dat is duidelijk, bij mij ben je aan het verkeerde adres. Joop had
niks meer, nee, en sinds zijn Strat was weggehaald door die eikel uit
het noorden ging het nog sneller bergafwaarts met hem en nou is-ie
dood. Ben je journalist soms, ben je bezig met zijn biografie?
Haha.
Ja, haha. Wie interesseert dat nou, zo'n leven. Smeris ben je niet
natuurlijk, incassotype dan? Zie je eerlijk gezegd wel een beetje naar
uit. Maar te laat! De Strat is weg, moetje de Groninger voor hebben.
Joops laatste wapenfeit: een CD in eigen beheer met onder andere een
song over de Februariramp van '53. Uitgebracht in het herdenkings
jaar 2003, succes verzekerd dacht Joop. Maar ondanks de rivieren van
tranen in de media en zorgvuldig opgeklopte trauma's wilde geen
hond 'm hebben. Ik denk dat z'n zus de hele oplage na zijn dood in de
vuilnis heeft geflikkerd. Gereformeerde trut. Maar het was ook geen
geïnspireerde opname. Jopie's tijd was voorbij, z'n dagen geteld. Hij
speelde mat op die plaat, veel te mat en te vlak. En niet meer op z'n
Stratocaster. De Strat die hij van IJf Timmerman had. Die was toen al
weg.
Die gitaar had hij toch ook pas vrij laat in zijn carrière gekregen?
Ja, het begon met Joop al in '60 of zo, met een talentenjacht in de
huishoudschool hier in de stad geloof ik. Of was het die Teenershow
in de Prins van Oranje? Stond-ie daar met een echte elektrische
gitaar en zijn geruite colbertje, Buddy Holly-bril, vetkuif en opzich
tige instappers. Helemaal de blits, hij liet jaren en jaren later nog aan
iedereen dat stukje in de krant zien met die foto erbij. Het matige
begin van een veertigjarige kwakkelcarrière. 'Neusklank en wiegende
heupen,' kakelde de journalist van dienst. Was bedoeld als afkrakerij,
maar Brockabilly was er natuurlijk enorm trots op. Begin jaren
zeventig, toen hij pas de Strat had, volgde zijn grootste wapenfeit:
die langspeler, Red Light In The Night, tot in lengte van dagen een ver
zamelobject in rockabillykringen. Maar ja, iedereen die een beetje
normaal was, was toen die plaat verscheen al postunderground en
hard- of glamrock of hoe we dat toen ook allemaal noemden. Joe
Brock noemde hij zich op die langspeler in plaats van Joop Brok, met
het oog op de internationale afzet weet je wel. Helaas! Opbrengst
wederom nihil, weinig exposure in de muziekpers, maar hij heeft
toen nog wél mooi als voorprogramma van Shakin' Stevens rond
getoerd, ken je die nog, Shakin' Stevens?
Nee.
Ja, met Shakin' Stevens The Sunsets. En maar kwinkeleren met zijn
stratocastertje, onze Joop. Halfje parmantig op en neer en heen en
weer alsof-ie de hele godganse zaal mitrailleerde. Iedereen die hem
kende stond er versteld van. Hij was in no time enorm vooruitgegaan,
inclusief stage act. Dat is allemaal in gang gezet bij die sessies aan de
Rode Wijk, dat gehucjitje bij de kruising met de Deltaweg. I^aar'dook
toen die sinistere gozer op, IJf Timmerman. Had daar ineens een
huisje, gaf feesten waar de hele scene op afkwam. Drank en andere
spullen waren gratis, IJf had kennelijk centjes. Had goed verdiend
aan de harde middelen zeiden ze, en ook een geldloper te grazen
genomen. Ja, dat werd beweerd toen, de Verhalen werden steeds
mooier. Maar die had je toen nog, geldlopers! Jezus, wat is het alweer
lang geleden. Ik kan me IJf z'n kop allang niet meer voor de geest
halen. Speedfreak denk ik, altijd een hoed op zijn harses, ook binnen.
Zonnebril op de neus gelast, eeuwig kauwgom. Heel anders dan jij,
jij hebt meer een kantoorklerkenhoofd, sorry hoor. Of een apothe-
kerskop, dat is dichter bij de waarheid gezien je voorraden.
Apothekertje, apothekertje, draai de stop 's los.
Er daagt iets.het komt me vaag bekend voor allemaal. Maar rondtoeren
is volgens mij een contaminatie, Nel. In toeren zit al het idee van rond
snap je? 'Toeren' is voldoende.
Wat maak je me nou, zeur! Round and round and round, het lijkt m'n
kop wel. Op dit momentaan hè. Misschien nog een koud of liever
ijskoud biertje erbij om het wat te koelen allemaal? Tempo
normaliseren?
Oké.
Maar goed, er werd dus muziek gemaakt bij IJf, jamsessies,
complete drumstellen opgebouwd, het galmde 's nachts door heel
die polder. Die riff van 'Lord Of This World' ronkend in de duisternis
boven de eindeloze suikerbieten, een eeuwighad, ik vergeet het
nooit. Hysterische buren met spaden en rieken aan de deur, politie
erbij, prachtige tijden kortom. Daar heeft Joop dus ook zijn Strat
opgedaan. Van IJf Timmerman. Zo blij als een kind, speelde er dag en
nacht op, en vandaar die korte en flauwe opflakkering van zijn carriè
re en zijn bijnaam Brockabilly.
Dus pas op die gitaar leerde hij behoorlijk spelen? Waarom komt dat me zo
vertrouwd voor, Nel?
Misschien heb je het al eens gehoord? Dit verhaal is in onze contrei
en redelijk bekend hoor. Natuurlijk deed die Strat het 'm voor Joop!
Ging als vanzelf, het spelen, zei hij. Het was een pre-CBSModelletje
vóór 1965. Puur goud waard. Drie-standenschakelaar, tremolo
armpje. Klassieker dan klassiek. Joop scheurde erop alsof-ie de TT
moest winnen.
is mmtma km
te leen. Maar ja, IJf keek nu eenmaal niet op een stuiver, dat wisten we
allemaal, en misschien fascineerde Joop hem op de een of andere
manier, wilde hij zijn vriendschap kopen of zoiets. Misschien was Iff
Timmerman wel een flikker die het op magere Jopie had vóórzien.
Weet ik veel?
IcH k mfri
Misschien wilde hij gewoon Joops ziel kopen met die Strat.
Hahaha, nee maar. Wat ben jij toch een rare snuiter, een zak eigenlijk.
Waarom loop ik m'n leven lang toch tegen zulke^figuren op? Maar
nou je het zegt, Joop oreerde wel eens - vaak eigenlijk* hij kwaakte
altijd aan één stuk door - dat hij vanaf het begin zijn ziel én zaligheid
in die gitaar had gestoken, en dat-ie daarom zo snel zo goed kon
spelen, en dat hij zich soms helemaal leeg had gespeeld in die Strat,
ja, in die Strat zei hij dan, en dat hij zich daarna volkomen hol
voelde, een 'holle man', ja, dat zei hij soms, 'ik ben helemaal hol
geworden'. Gaven we hem maar weer een pilletje.
Je hebt er verstand van, hoor ik. Speel je zelf ook?
Ik? Nee, natuurlijk niet. Maar aangezien we voor zijn dood een tijdje
samenwoonden omdat ik even zonder huis zat heb ik die verhalen
honderd, nee duizend keer aan moeten horen. Doe ik nooit en nooit
meer, samenwonen. Ik heb meegemaakt dat de Groninger de Strat
kwam ophalen, weetje. Drama. In zulke dingen heb ik geen zin meer,
ik word ook ouder. Brok was er compleet kapot van, heeft dagen zijn
bek niet opengedaan, maar daarna... daarna moest ik elke dag die
klaagzangen aanhoren. Er was geen tweede gitaar als deze, 22 ff ets in
plaats van 21, heel bijzonder, essen contourbody, transparante lak,
eeuwig zonde, waarom nou toch, blablabla. Als mantra's draaide
Joop zijn miserie af, heilige herhaling van de rock and roll. Joop was
altijd al een eersteklas neuroot, maar op het eind was hij compleet
manisch. En dan te bedenken dat-ie als enige vetkuif tussen al die
dopers niks van drugs moest hebben. In theorie dan. Hij had natuur
lijk zijn zenuwpillen en een joint sloeg-ie in zijn verstrooidheid ook
zelden af, maar in principe was hij tegen, snap je, hij propageerde
slechts de alcohol. Bier met een scheut vieux, zijii speciale mix. John
Lee Hooker-bier noemde hij dat. Toen ik één keer een beetje
vinnig wat zei van dat voortdürenidé gezaag over die verloren Strat
gooide hij een soepkom naar m'n kop. Een volle. Dat was Joop: senti
menteel, aandoenlijk, hyper en waanzinnig driftig. Out of the blue
meestal. Volkomen onbetrouwbaar. En gier 5! Gierig! Eigenlijk was 't
een klootzak, Joop, eerlijk is eerlijk. Je had geen donder aan 'm.
Wat moest Joop aan IJf betalen voor die gitaar?
Nee, niks. Hij mocht 'm gewoon
tijd lenen van Timmerman zei
hij altijd. Anders
die krentenkakker
immers nooit in
handen gekregen.
Voordien speelde Joop
altijd op de goedkoopste
tinnef. Te krenterig voor iets
fatsoenlijks. Heb ik altijd een
tikje ongeloofwaardig
gevonden, zo'n duur instrument
Maar voor terugbrengen voelde hij niet zo veel.
Kon ook niet! IJf was ineens weer verdwenen of zo, niemand zag hem
meer in de cafés hier in de stad om gasten voor zijn feesten te
ronselen. En iedereen was natuurlijk te lamlendig om zelf die vijf of
zes kilometer naar de Rode Wijk te overbruggen. Het zal wel winter
zijgeweest toen IJf zijn stelten pakte. Daar was het wel een figuur
voor. Krakend in de sneeuw, hoed over zijn ondefinieerbare kop
getrokken, zonnebril tegen het licht van de sterren, langzaam uit
beeld verdwijnend. Muziek sterft weg. Fade-Out.
[Vervolg en slot in decreet 06,
medio september 2011]
"r VlL O
Jf
f$J- Ja
