andermaal
misleid
Facade 2017
Door: Tjeu Straus
Voor de tweede keer deed Middelburg zich weer eens
anders voor dan ze in werkelijkheid is. Hoe anders
moeten we de titel 'Fagade' interpreteren?
De organisatoren, Kathrin Ginsberg en Thom Schaar
wonden er in him inleiding in ieder geval geen
doekjes om: 'In hoeverre zijn we wie we zeggen te
zijn?In hoeverre hebben we een fagade nodig,
een masker dat verbergt en soms misleidt?'
Om dat nog eens te benadrukken toonde de voorkant
van de Fagadekrant een dame die zichtbaar een
mislukte poging gedaan had zichzelf van een fagade
te voorzien; haar lipstick zat ergens op haar linker
wang, en met haar wenkbrauwpotlood zo dik als
een vette viltstift was ze ook nogal uitgeschoten.
Was Fagade daarmee te beschouwen als mislukte
verhulling van de Middelburgse werkelijkheid?
Ten dele. Van de koppeling aan het ene thema,
Middelburg 800 jaar, was te weinig sprake, slechts
drie van de zestien beelden refereerden er aan,
terwijl er toch alle mogelijkheden in zaten om daar
wat van te maken: Middelburg als VOC/WIC stad
met alle pracht en praal en slechtheid die daarbij
hoort, Middelburg als stad van de verbetering van
het kijken (loep, verrekijker, microscoop vonden
hier hun oorsprong), als stad van de culturele bloei
in de 16e eeuw, verzanding van de haven in de
eeuwen daarna en de daarop volgende versukkeling,
als stad die in één oorlog zowel werd gebombardeerd
als onder water gezet werd, maar ook als de stad van
de heropleving van de kunsten in de jaren zeventig
van de vorige eeuw met als parels de Stichting
Nieuwe Muziek, het museum 13/IX en de Zeeland
Suite van Willem Breuker Kollectief en Leo
Cuypers. Er was weinig mee gedaan. Op hetzelfde
moment waren er in de Vleeshal een aantal
installaties te zien van Marina Pinsky die een
originele, gelaagde relatie legde tussen de functie
van de vleeshal in het stadhuis, de verzanding van
de haven van Middelburg, de rol van de graven en
gravinnen die in de nissen op het stadhuis prijken
en de geologische ontwikkeling van het eiland
Walcheren. Blijkbaar was de in Rusland geboren en
in de VS opgeleide Pinsky beter gebriefd over haar
omgeving dan de meeste kunstenaars van Fagade.
De vier vrijheden van Roosevelt werden in de
inleiding nadrukkelijk in stelling gebracht.
Vreemd genoeg werd ook daar vervolgens weinig
mee gedaan. Her en der dook in de uitgebreide
toelichting wel eens een flard van een van de
vrijheden op, maar een nadrukkelijke koppeling
werd er niet gelegd. Het had wel gekund; dat heb
ik daarom dan maar eens gedaan; al was het alleen
maar om grip te krijgen op het zeer gemêleerde
aanbod aan kunst in de openbare ruimte.
Ik kwam na enig gepuzzel tot de verrassende
ontdekking dat de vier vrijheden keurig over 16
beelden waren verdeeld. Slechts één kunstwerk
viel nergens onder te plaatsen, niet onder de vier
vrijheden maar ook niet onder Middelburg 800 jaar.
De vrijheid van meningsuiting werd verbeeld in de
geestige beeldband van Melanie Bonajo in het CBK
gebouw. Kinderen associeerden vrijelijk op
afbeeldingen en filmpjes van dieren, die, losgeweekt
uit him natuurlijke habitat, vooral als vermaak voor
de mensen dienen. Het geheel werd opgediend in
een caleidoscoop van beelden waarvan ik tureluurs
werd; waarschijnlijk een metafoor voor het beelden-
V
