huisje is t.o.v. de paal excentrisch geplaatst om een nuttige vloerindeling mogelijk
te maken. Het is toegankelijk door een luik in de vloer, waaronder een ladder aan
de buitenzijde van de paal afdaalt tot aan de waterlijn.
Uit de aard der zaak moet de paal met een schip bereikbaar zijn. Om beschadiging
van paal en schip te voorkomen, zijn hardhouten stootbalken aan de buitenomtrek
van de paal aangebracht. Teneinde de mogelijkheid om de paal te bereiken zo
groot mogelijk te doen zijn, is de ladder op het zuidoosten geplaatst.
Om het inbrengen van materieel in het huisje en het onderhoud van de buitenzijde
van de paal te vergemakkelijken, is onder het huisje een rondgaand bordes aan
gebracht. De vloer van dit bordes is als een rooster uitgevoerd, teneinde eventueel
extreem hoge golven hierop geen vat te geven. Op dit bordes bevindt zich nog een
draaibare david met hijstakel, waarmede materieel op en neer kan worden gehesen.
Dit hijstuig kan ook worden gebruikt om personen, voor wie het springen van de
boot naar de paal en terug bezwaarlijk is, rechtstreeks uit het schip op het bordes
te brengen en omgekeerd.
Het op de paal gemonteerde huisje is voorzien van elektrische verlichting. Verder
is er een telefoonverbinding met de registratiepost op de wal. Voor noodgevallen
zijn drinkwater, noodrantsoenen, zitplaatsen en zelfs een schuimrubber bed aan
wezig.
De paal wordt kathodisch tegen corrosie door zeewater beschermd. Hiertoe is
een gelijkrichter op de paal geïnstalleerd
Het opstellen van de paal
Betreffende het plaatsen van de paal werd aanvankelijk de eis gesteld, dat de vlot-
terbuizen een nauwkeurig loodrechte stand moesten verkrijgen. Gezien de erva
ring van het plaatsen met een drijvend schip, dat naar verwacht werd op zee
slechts zelden voldoende stil zou liggen, werd het aanvankelijk noodzakelijk ge
acht voor het plaatsen gebruik te maken van een op de bodem opgestelde en ver
ankerde montagemast.
De firma Van den Tak's Bergingsbedrijf te Rotterdam bleek over het vereiste
materieel te beschikken, dat op basis van een regie-overeenkomst kon worden ge
bruikt.
Bij de plaatsing werd gebruik gemaakt van een bergingsschip met duikeraccommo
datie en zandpomp, een kleine bok „De Bato", waarmede de montagemast kon
worden opgericht en een zeewaardige bak waarop de onderdelen van de paal
naar de bouwplaats konden worden vervoerd.
Op 30 september 1955 heeft in de Brielsche Maas een proef plaats gehad van
het opstellen van de montagemast door „De Bato". De opstelling zelf verliep
naar wens, maar het bleek dat het aanpikken van de op de bak liggende hijsmast
zeer veel tijd vergde. Aangezien op zee met de tijd zo zuinig mogelijk moest
worden omgesprongen, werd besloten de montagemast van de uitvalshaven Sche-
veningen naar de bouwplaats in Katwijk drijvende te vervoeren. Aan één zijde
werd de mast door „De Bato" zelf drijvende gehouden en aan de andere zijde
door drijvers.
In de eerste week van oktober was de zee gunstig en werd met het plaatsen
begonnen, hetgeen aanvankelijk goed verliep. Door onverwacht grote weerstand
16
in de bodem, waardoor met de paal moest worden gewrikt, ging veel tijd verloren
en moest men door de ongunstiger wordende weersomstandigheden het werk
staken. Toen de werkzaamheden eindelijk voortgezet werden, schampte de paal
op de harde laag in de grond af, kwam scheef te staan en was, ondanks het ge
bruik van speciale spuitlansen, die langs de buitenzijde werden aangebracht, niet
meer op te richten. Verdere tegenslag, als het wegzakken van de montagemast,
het doorschieten van de tuiverankering, het overvaren bij een volgende gelegen
heid van de ankertuien door een onbekend schip en het hierdoor noodzakelijk
bergen en opnieuw opstellen van de montagemast gaven enorm veel tijdverlies.
Na al deze tegenslag gelukte het echter toch op vrijdag 23 november 1956 de paal
af te werken en daarop provisorisch een golfschrijver te plaatsen. De hijsmast
stond nog opgesteld en vertuid. Door de storm, die de volgende dag opstak,
werden opnieuw ankertuidraden en de stellieren op de hijsmast vernield. De om
vallende hijsmast rukte zodanig aan de golfpaal, dat hiervan een montagelas op
5,50 m N.A.P. brak.
Pas in maart 1957 was de zee rustig genoeg om het paaldeel en de mast te
bergen. In de tweede week van mei kon het 19 m lange in de grond reikende deel
worden geborgen.
De financiële schade voor het Rijk tengevolge van deze tegenslagen is beperkt
gebleven, daar de paal verzekerd was tegen schade vanaf het moment dat de onder
delen de fabriek (Pletterij Enthoven) verlieten, totdat de installatie bedrijfs-
vaardig was opgesteld.
Inmiddels had men de beschikking gekregen over de Rijksbok „Ursus", die voor
het verrichten van grondboringen op diep en snelstromend water geschikt was
gemaakt. Daar er ook in het kader van het Deltaplan boringen op zee moesten
worden verricht en hierbij lange vaarroutes moesten worden afgelegd, werd samen
vallend met noodzakelijk herstel van de bok de vaarkwaliteit verbeterd. Het was
nu nog een kleine stap de voor het boren opgestelde bok zodanig te verhogen en
te verzwaren, dat deze bij machte was zware paaldelen te hanteren. In de voor
het boren aanwezige bun werd tevens een vang voor de paal aangebracht. Men
kon daardoor afzien van het gebruik van de zo kwetsbaar gebleken hijsmast.
Bij gebruik van de bok bleek bovendien de montagelas, op 5,50 m N.A.P.
ontworpen ten behoeve van de uitvoering met de hijsmast, te kunnen vervallen.
Het grootste te hanteren gewicht steeg daardoor echter tot 12 ton.
Besloten werd dus tot plaatsing met de bok „Ursus" over te gaan. Eerst werd in
de Brielsche Maas weer proefgehesen en op 8 oktober 1957 vertrok de vloot
uil de haven van Scheveningen naar Katwijk. Reeds eerder waren de verboeide
ankers uitgezet, waaraan de „Ursus" moest meren. Het voor anker gaan verliep
vlot. Nadat het 26,80 m lange paaldeel rechtstandig onder de bok was geplaatst
met de punt op de zeebodem, werden de beide spuitslangen (ieder met een dia
meter van 4") aangesloten op de in de paal aanwezige spuitleiding van 6".
Er werden voor het spuiten 2 pompaggregaten gebruikt met een vermogen van
70 m3/min. bij een druk van max. 10 atm. De tijdens het inspuiten opgetreden
druk is niet boven de 6 atm. gekomen en schommelde meestentijds tussen 3
en 4 atm.
17
i
It-
