A. DE WERKEN VAN HET DELTAPLAN
DE AFSLUITING VAN DE PLUIMPOT
Toepassing van nieuwe materialen
Zoals in het driemaandelijks bericht nr. 2 werd medegedeeld, is bij de afsluiting
van de Pluimpot gebruik gemaakt van een aantal materialen, die tot dusverre
in de waterbouwkunde geen toepassing vonden. De bruikbaarheid van die mate
rialen werd daarbij door een aantal proefnemingen getoetst.
Die proeven hebben vrijwel geheel aan de verwachtingen beantwoord. Er is een
nuttige (ofschoon onvrijwillige) uitbreiding aan gegeven na een doorbraak, die
op de eerste afsluiting is gevolgd.
De uitvoering
De bezinking
Op 1 juli 1957 werd het eerste zinkstuk ter grootte van 20x30 m aan de grond
gebracht; gemiddeld werden daarna twee stukken per week gezonken, totdat in
september de hoofdbezinking was voltooid. De stukken werden gezonken met
300 kg/m2 zinksteen en bestort met maximaal 500 kg/m2 steen met een stukge
wicht van 80-200 kg. Voor de nabestorting is mede gebruik gemaakt van metal
lurgische slakken en mijnsteen. De mijnsteen was goed te verwerken met onder-
lossers, grijpers en ook met de schop.
„Metallurgische slak" is een hoofdzakelijk gruisachtig materiaal met een hoog
soortelijk gewicht. Het is toegepast ter verdichting van de normale bestorting
op die plaatsen, waar bij de sluiting de bodemverdediging het sterkste zou worden
aangevallen. Men kreeg echter de indruk, dat het slakkengruis bij stroomsnel-
heden van 2,5 a 3 m/sec. uit de bovenste steenlaag werd weggespoeld. Aan de
buitenzijde van de hoofdbezinking werd een strook zinkstukken van nylonweefsel
en plastic aangebracht.
Op de rand van het bezinkveld werd een aanvullende bodembescherming toege
past, bestaande uit in den droge aangebrachte stromatten van 15 m lengte en 2 m
breedte. Deze matten werden in twee of drie lagen toegepast, aan de randen
vastgezet met spijkerstaken en bedekt met ±.150 kg/m2 zinksteen met een stuk
gewicht van 10-80 kg. De stromatten bleken een goede bescherming van de
bodem te bieden en zandden vrij spoedig in; op enkele plaatsen trad echter na
drie weken al rotting op.
Eveneens als aanvullende bodemverdediging zijn op de rand van het bezinkveld
over een gedeelte in plaats van stromatten losse zakken op het maaiveld gelegd.
Deze werden door het langs sijpelende water aan de randen onderspoeld en zak
ten weg in het fijne bodemzand.
20
Overzicht van het sluitgat
De bezinking heeft tot de sluiting weerstand moeten bieden aan stromen met een
snelheid, die elk getij tot 2 a 3 m/sec. opliep; aan het einde van de sluiting werden
snelheden tot 3,5 m/sec. gemeten.
In het algemeen is het oppervlak van een zinkstuk met zijn bestorting zeer onre
gelmatig. Het was hier echter dankzij de hoge ligging van de bodem mogelijk de
bezinking bij laag water met de hand af te vlakken.
De niet overal even brede bezinking. opgebouwd uit rechthoekige zinkstukken,
vertoonde in de inspringende hoeken van de rand ontgrondingen, die nabestor-
tingen noodzakelijk maakten.
De zinkstukken op de hooggelegen bodem betekenden direct een belangrijke ver
kleining van het doorstromingsprofiel. Reeds na een week werkte de drempel bij
L.W. als een overlaat, waardoor een verschil tussen binnen- en buiten waterstand
optrad van ongeveer een halve meter. De maximale stroomsnelheden, die bij de
aanvang van het werk 0,5 m/sec. bedroegen, waren toen al opgelopen tot 1,5
a 2 m/sec.
Het opgestuwde binnenwater zocht zich ten gevolge van het optredende verval
bij eb een weg door de naden en langs de randen van de zinkstukken, terwijl
ook onder de stukken in het fijne bodemzand al spoedig kleine kanalen ont
stonden. De onderlinge ligging van de zinkstukken bleek in deze gevoelige situatie
van groot belang. De naden en kanaaltjes werden bij L.W. zo goed mogelijk
met riet, rijshout en steen opgevuld.
if
21
