1. Het ijsvrij houden van een stuwklep in Zweden.
Zij- en bodemaanslagen zijn elektrisch verwarmd.
In het landhoofd zijn verwarmingsplaten aange
bracht, die op de foto als zwarte stroken zicht
baar zijn.
2. Het ijsvrij houden van een stuw door middel van
stroomverwekkers.
3. Een stroomverwekker steunend op het vaste
ijsdek.
Een korte samenvatting van de in het buitenland toegepaste systemen volgt hieronder. In
Frankrijk zijn de winters niet streng, doch bevriezing treedt nu en dan op ten gevolge van
de mistral. Daar wordt onder meer toegepast een elektrische verwarming met behulp van
Pyrotenax-laagspanningskabels, waarbij de kabel door een met water gevulde koker
loopt. Boven water levert dit systeem bezwaren op in verband met geringere warmte-af-
voer en daardoor kans op verbranding.
Verder wordt toegepast verwarmde olie, waarbij de olie wordt gepompt door buizen
welke buiten de schuiven geïsoleerd zijn. Hetzelfde systeem wordt ook toegepast met ver
warmd water waaraan glycol is toegevoegd. De glycol geeft een vriespuntverlagmg en
werkt dus als 'anti-vries'.
In Zweden is een uitgebreide ervaring opgedaan met betrekking tot het ijsvrij houden van
kunstwerken gedurende strenge winters, waarbij weer verschillende systemen worden toe
gepast. In alle moderne stuwcomplexen worden een of meer beweegbare kleppen van een
zodanige verwarming voorzien, dat zij te allen tijde op en neer bewogen kunnen worden.
Hierbij worden zowel zij- als bodemaanslagen verwarmd, terwijl ook meestal het binnenste
van een klep (waartegen maar aan één zijde water staat) verwarmd wordt. Ter verwar
ming van de zij- en bodemaanslagen wordt elektriciteit of olie gebruikt. Beide systemen
hebben hun voor- en tegenstanders. De elektrische verwarming van de aanslagen ge
schiedt hier niet door middel van Pyrotenax-kabels, zoals in Frankrijk, maar door middel
van een laagspanning wisselstroom (12 V), die rechtstreeks door de staalplaten wordt ge
voerd. Hiermee werden goede resultaten verkregen. Het vermogen op de platen ligt meest
al tussen 0,3 en 0,6 KW/m2.
Voor aanvullende verwarming worden soms ook reeds voor het storten van de beton ge-
isoleerde wapeningsstaven op een elektrische wisselspanning aangesloten.
Bij toepassing van verwarmde olie worden de aan- en afvoerbuizen achter tegen de stalen
aanslagplaats aangebracht. Olieverwarming valt niet zo gauw in zijn geheel uit als elek
trische verwarming; daartegenover staat dat elektrische verwarming eenvoudig is en
schoon en minder kansen heeft op lekkage. Lekkage in de olieleidingen kan aantasting
van de rubberaanslagen tot gevolg hebben. In verband hiermee moeten de verbindingen
zoveel mogelijk gelast zijn.
Het aangroeien van ijs tegen de buitenbeplating van de kleppen wordt tegengegaan door
de kleppen van binnen te verwarmen. De aan de lucht grenzende zijde van de klep wordt
285
