plaatsvinden. De aanpassing bleek gelukkig snel genoeg te vorderen, zodat men door
afwisselend de beide opritten met een 2 m dikke laag te verhogen, zonder onderbreking
kon doorwerken.
Een soortgelijk stabiliteitsprobleem, deed zich voor bij het baggeren van de bouwput tus
sen beide ophogingen. Ook hier moesten de waterspanningen in en onder de ophoging
beneden een bepaald niveau dalen voor de tegen afschuiving steungevende lagen moch
ten worden weggebaggerd.
Deze problemen kwamen naar voren na het bekend worden van de algemene bodem-
opbouw en de dimensionering van de te bouwen kunstwerken. Het bodemonderzoek met
behulp van boringen en sonderingen echter blijft altijd beperkt tot steekproeven. Verras
singen tijdens de uitvoering zijn dan ook allerminst uitgesloten. Dit was ook hier het geval,
ondanks een vrij dicht net van boringen.
Nadat de put was drooggevallen bleek de putbodem op enkele plaatsen een te geringe
draagkracht te bezitten. Vermoedelijk betrof het hier opvullingen van kreken die zich in
een vroeger tijdperk in deze zandlaag een weg hebben gebaand. Op twee plaatsen kon
met eenvoudige maatregelen worden volstaan. Daar lag de draagkrachtige laag op
N.A.P. - 11 m resp. N.A.P. 11,50 (dus 1 tot 1,5 m onder de putbodem zodat een ondiepe,
in dunne lagen verdichte grondverbetering betrekkelijk eenvoudig en met geringe kosten
was aan te brengen.
De twee andere gevallen brachten echter grotere moeilijkheden met zich mee. In het ene
geval bestond de zwakke plaats uit zand met een slechte pakkingsdichtheid, in het andere
geval uit klei en veen. De draagkrachtige laag lag hier op c.a. N.A.P. - 15 m. Om de inmid
dels begonnen sluisbouw zo weinig mogelijk op te houden was een snelle voorziening ge
wenst. Extra aangebrachte bronnen waren niet in staat tijdig een voldoende waterstands
verlaging te bewerkstelligen. Daardoor was het onmogelijk op de normale manier een in
dunne lagen verdichte grondverbetering aan te brengen. Alleen het klei- en veenpakket
is daarom vervangen door zand en beide zwakke plaatsen zijn vervolgens door middel van
verdichten op diepte (Rütteln-druckverfahren) tot de vereiste kwaliteit gebracht. Bij dit
proces wordt met behulp van een trilapparaat dat in de grond wordt gebracht de pakkings
dichtheid van het zand vergroot. Gelukkig hoefde men dit effectieve maar kostbare pro
cédé behalve in twee betrekkelijk kleine gebieden nergens toe te passen.
402
