VIERHU1ZEH SAT
OORT
BANT
IEUWE
BALL.
OOSTMAHOR
|S1.£KK
ZOUT
KAMP
Situatie van de werken in de Lauwerszee
Een dergelijke omstandigheid deed zich met name bij het bouwen van het werkeiland
voor, waar men de nadelen van deze m,ethode op de koop toe nam. Het op diepte bren
gen van de havenkommen en van de bouwput voor de uitwateringssluizen móést namelijk
wel geschieden met een profielzuiger, die de specie rechtstreeks in de op te hogen ter
reinen van het eiland spoot, omdat hier geen ruimte was om te manoeuvreren met zand
bakken. De uitkomende specie was wel verontreinigd, maar toch te goed om zonder meer
buiten het werk te worden weggespoten.
De keileem die in de Lauwerszee beschikbaar was, bleek matig golfbestendig. Een
groot percentage van een eenmaal aangebrachte keileemdam verspoelt wanneer de wind
in een ongunstige hoek zit en er veel golfslag optreedt. Van het uitgespoelde materiaal
blijft dan niet veel meer over dan wat zand en een grote hoeveelheid stenen. De geologen
treffen hierbij vaak interessante exemplaren aan; voor een perskade heeft dit materiaal
echter weinig waarde.
Het alternatief voor keileem is mijnsteen, dat sedert enige jaren veelvuldig in de water
bouwkunde wordt toegepast. De aanschafkosten van de mijnsteen zijn weliswaar laag,
maar het transport van Zuid-Limburg naar de Lauwerszeewerken is bijzonder kostbaar,
zelfs wanneer dit per binnenschip geschiedt. Andere materialen, zoals bijvoorbeeld
gebitumineerd zand, zouden nog veel kostbaarder zijn; 'verpakt' zand, dat zoals bekend
bij de sluiting van de Grevelingendam zal worden gebruikt, was in 1962 nog niet ver
genoeg ontwikkeld om op grote schaal te kunnen worden toegepast.
Ondanks de bezwaren die aan het gebruik van keileem zijn verbonden is dit materiaal
voor het werkeiland aangewend. De verliezen waren vrij aanzienlijk; over het gehele
werk ging ongeveer 60% van het aangevoerde keileem weer verloren. Het slechte weer
in de zomer van 1962 met de naar verhouding vaak optreden zomerstormpjes veroor
zaakte meermalen vertraging.
Voor de glooiingen zijn hoofdzakelijk koperslakblokken gebruikt. Deze zijn gemakkelijk
te zetten, vormen een stevige glooiing met een groot gewicht per m2 en kunnen even
tueel later zonder bezwaar worden opgenomen en opnieuw verwerkt.
Gedeeltelijk is er bij de bouw van het werkeiland van de minder duurzame betonblokken
gebruik gemaakt, om eventuele risico's tengevolge van de moeilijke aanvoer van de
uit Oost-Duitsland afkomstige koperslakblokken enigszins te verkleinen. Omdat de meeste
427
