De Brabantse Biesbosch
Karakterisering en geschiedenis
Toekomstige veranderingen in het getijdenregime van de Deltawerken zullen veel aan-
passingswerken noodzakelijk maken, ook en vooral in het in vele opzichten unieke gebied
van de Brabantse Biesbosch. Als inleiding van een overzicht der aanpassingsproblemen
worden in dit artikel - het eerste van een reeks - het gebied en zijn geschiedenis be
schreven.
Reeds een enkele blik op de topografische kaart doet zien dat het landschap van de
Brabantse Biesbosch een geheel eigen, bijzonder karakter heeft. Brede geulen en grillig
kronkelende killen omspoelen kleinere en grotere eilanden, die - al naar gelang de
ontwikkeling is voortgeschreden bestaan uit zandplaten, slikken, ruigten en biezengorzen,
rietgorzen, al dan niet omkade grienden, en bedijkte landbouwpolders. Hoewel het water
onder invloed staat van het getij, is het zoet: de Biesbosch heeft het karakter van een
zoetwatergetijdendelta.
De landbouwpolders beslaan 6150 ha van het in totaal 10 300 ha grote gebied. In het
oosten en noorden, waar nog slechts enkele met riet en griendhout omzoomde killen het
landschap doorsnijden, beslaan ze vrijwel de gehele oppervlakte; daar zijn vele kleinere
polders tot grotere complexen samengevoegd, hoewel de tussenliggende dijken meestal
nog niet zijn opgeruimd. In het zuidwesten vormen de landbouwpolders, alleen of tezamen
met enkele andere, eilanden; het water neemt er, met zandplaten en slikken, nog een
belangrijke plaats in; men vindt er grote complexen rietgorzen en grienden.
De dijken van de landbouwpolders hebben een kerende hoogte die voor het merendeel
varieert van N.A.P. 2,60 m tot N.A.P. 3,20 m. Deze hoogte is zodanig dat de polders bij
sterk verhoogde buitenwaterstanden, bijvoorbeeld als gevolg van stormvloeden, inlopen.
Onder de tegenwoordige omstandigheden komt dit van gemiddeld eenmaal per twee
jaar tot gemiddeld eenmaal per twintig jaar voor, afhankelijk van de ligging. De schade
en het ongemak die hiervan het gevolg zijn, kan men zich gemakkelijk voorstellen. Vooral
als de kaden bij het overlopen doorbreken kan de schade zeer groot zijn.
De dijken van de Biesbosch omvatten merendeels gronden die voor de landbouw zeer
geschikt zijn. Over het algemeen zijn de kavels groot en de meeste bedrijven beslaan een
grote oppervlakte. Het landbouwbedrijf wordt in de Biesbosch in het algemeen op een
moderne, rationele wijze uitgeoefend, waarbij de mechanisatie ver is doorgevoerd. Het
115