vooral als men grind of hoogovenslakken met dit produkt penetreert; er ontstaat dan
een taaie massa met een hoog soortelijk gewicht.
De experimentele toepassing van enkele nieuwe materialen bij het geleidelijk sluiten van
een gedeelte van de Grevelingen heeft niet, zoals werd verwacht, geleid tot een helder
inzicht in de kwaliteiten ervan. Tijd en rust ontbraken dikwijls voor het uitvoeren van
nauwkeurige manoeuvres met de stortnetten of de bakken, zodat geen ideale proefuit-
komsten werden verkregen.
In de sluis naast de stuw bij Lith in de rivier de Maas is thans evenwel een stroomgoof
gemaakt waarin de nieuwe materialen in een rustiger sfeer op ware grootte kunnen
worden beproefd. Aangezien deze sluis een verval keert van vier meter kunnen de
proeven bij grote stroomsnelheden worden gedaan. In deze sluis kunnen omstandigheden
worden ingesteld die grote overeenkomst vertonen met die welke optreden in de
kritieke fase van een geleidelijke sluiting. De proevenserie kan, in verband met de scheep
vaart door de sluis, alleen 's nachts worden afgewerkt, wat de voortgang van het werk
enigszins vertraagt; de proeven zijn dan ook nog niet voltooid. De verwachting dat de
nieuwe materialen bruikbaar zullen kunnen worden gemaakt bij de sluiting van grote
zeearmen is er echter reeds door versterkt.
Behalve het soortelijk gewicht van het gebruikte materiaal draagt ook de grootte van de
ervan vervaardigde stortstukken in belangrijke mate bij tot de stroombestendigheid ervan.
Een grote stroombestendigheid kan dus worden verwacht bij gebruik van zand - met een
hoog s.g. - in grote verpakkingen. Het gebruik van de kabelbaan in zijn huidige vorm
laat het storten van zandpakketten toe tot 2,5 ton. Het zal waarschijnlijk niet gelukken
een stortstuk van dat gewicht te vervaardigen dat bestand is tegen stroomsnelheden van
meer dan 4 m/sec. Voor de grote sluitgaten dienen evenwel bepaald zwaardere eisen te
worden gesteld.
Zoekend naar een mogelijkheid om grotere eenheden te storten is men opnieuw op de
gedachte gekomen van een 'dambouwschip' voor de fabricage en verwerking van verpakt
zand. Er was al eerder over de mogelijkheden van zo'n schip gediscussieerd, maar tot
nog toe hadden de argumenten die ervoor pleitten niet opgewogen tegen de aangevoerde
bezwaren. Voor het oplossen van de boven beschreven problemen echter biedt het idee
van een dambouwschip enige evidente voordelen.
Men moet erop rekenen dat zandzakken die vanaf een kabelbaan worden gestort
gemiddeld 10 m vallen voor zij het wateroppervlak raken. Vanaf een schip echter is de
valhoogte veel geringer, zodat met weefsel van dezelfde sterkte veel meer zand kan
worden omhuld. De verpakking van eenheden van 25 ton kost per m3 slechts een vierde
van die van 2,5 tonseenheden.
Een tweede voordeel is dat een beteugelingsdam die met een dambouwschip wordt aan
gelegd, vanaf de voet in gelijkmatige horizontale lagen kan worden opgebouwd. Het
dambouwschip bouwt de teen van de dam meteen op de gewenste breedte, terwijl bij
storting vanaf een kabelbaan, ook al worden verschillende kabels naast elkaar aan
gebracht, een regelmatige opbouw minder goed te verwezenlijken is. De kruinbreedte van
een door een dambouwschip gelegde dam zal in het algemeen groter zijn dan met een
kabelbaan kan worden bereikt, hetgeen de stroombestendigheid der materialen ten goede
komt en tevens de periode waarin kritieke stroomsnelheden optreden beperkt. Gebruikt
men zand als stortmateriaal, dan is tussenopslag op de wal overbodig, daar in de
omgeving gewonnen zand onmiddelijk op het dambouwschip kan worden verwerkt. Er
zullen dientengevolge minder havenvoorzieningen en opslagterreinen nodig zijn. Plaatst
men verscheidene stortbanen naast elkaar op één schip, dan kan een zeer grote werk-
capaciteit worden gehaald.
319
