0% en op de Maasvlakte 30%. Ook voor het meten van grootheden zoals stroom-
nelheid en -richting, en chloorgehalte, die men vroeger bepaalde met een instrument
at vanaf een schip te water werd gelaten, zijn registrerende apparaten in gebruik ge-
omen. Het toekomstig eindstadium zal ook hier de presentatie zijn der resultaten in
en voor computers bruikbare vorm.
3ij het peilwerk ziet men dezelfde ontwikkeling. Aangezien de meetdiensten in het
Deltagebied jaarlijks meer dan 10 000 km een kwart van de aardomtrek raaien peilen,
verd mechanische verwerking van de peilgegevens een dringende behoefte. Voor een
jeschrijving van het ontwikkelingswerk dat dienaangaande wordt verricht, verwijzen wij
laar het artikel 'Automatische verwerking van peilgegevens' in dit nummer.
3verzicht van het instrumentarium
odingen werden vroeger met een slaggaard of handlood uit de hand verricht. Nog
vordt de slaggaard in brandingszones en dergelijke gebruikt, maar het werk ermee is
eer tijdrovend. Al in 1937 kwam het registrerend echolood in gebruik. In de loop der
aren is aan dit instrument nog veel verbeterd. Bovendien zijn op basis van hetzelfde
principe - de voortplantingssnelheid van ultra-sonore geluidsgolven uit dit toestel
veer andere meetinstrumenten als transit sonar en golfhoogtemeter ontwikkeld. Met het
jcholood kan de bodemligging snel volgens vooraf uitgezette raaien worden opgenomen,
iet maximale rendement van het toestel werd pas verkregen toen een radiografisch
Dlaatsbepalingssysteem in het Deltagebied was ingemeten. Voor een beschrijving van
Jeze 'Decca-chain' wordt verwezen naar de nrs. 5 en 7 (augustus 1958 en februari 1959)
/an het Driemaandelijks Bericht. Een peilvlet die op Decca vaart haalt een driemaal zo
jrote produktie als een soortgelijk vaartuig dat zich niet op de radiobakens kan oriën-
eren. De opnamecapaciteit wordt thans bepaald door de snelheid van het vaartuig,
/oor het waterpassen van slikken en platen wordt nog wel gebruik gemaakt van de
classieke waterpastoestellen, waterpasbakken en meetbanden. Zoveel mogelijk wordt dit
ijdrovende waterpaswerk echter vervangen door echoloodpeilingen bij hoog water.
Dm de resultaten van het peilen waarbij de bodemligging wordt bepaald ten opzichte
an het wateroppervlak te kunnen herleiden tot N.A.P. is het noodzakelijk het verloop
'an de waterstand gedurende het peilen te meten. Hiertoe wordt zowel gebruik gemaakt
'an visueel afleesbare peilschalen als van peilschrijverstations, waarvan er in het Delta
gebied vele aanwezig zijn. In deze stations wordt de waterstand opgenomen door een
mechanisch registrerende getijschrijver waarvan de werking berust op het vlotterprincipe.
n vele peilgebieden kan worden volstaan met de gegevens van deze peilschrijvers,
onder dat van visueel af te lezen peilschalen gebruik hoeft te worden gemaakt; natuur-
ijk bespaart men hier mankracht mee.
'oorheen werden de golfhoogten op verschillende wijzen visueel gemeten. Afgezien van
iet feit dat dit moeizaam werk was, liet de nauwkeurigheid van de meetgegevens, vooral
)ij meting vanaf een vaartuig, te wensen over.
>la veel ontwikkelingswerk kwam omstreeks 1940 een mechanisch registrerende golf-
oogtemeter in gebruik, thans bekend onder de naam golfamplitudeschrijver. De meet-
legevens van dit instrument waren niet meteen aan de wal beschikbaar, maar behoudens
lit operationele bezwaar heeft het instrument zeer waardevolle bijdragen geleverd
oor de bepaling van de frequentie van het optreden van golfhoogten op één bepaalde
■laats. De elektrische stappenbaak, die rond 1960 ter beschikking kwam, maakte het
logelijk om aan de vaste wal onmiddellijk gegevens te verkrijgen over de op bepaalde
179
