Wanneer deze verwachting wordt bewaarheid
door de proefnemingen in het mosselproef
station kan na afloop van het proeven-
programma een voorstel worden opgemaakt
voor een redelijk goedkoop werkend definitief
verwaterbedrijf met kunstmatige aanvoer van
zout water.
Tegelijkertijd zal het mosselproefstation gaan
functioneren als informatiecentrum voor de
verzameling en, waar dat gevraagd wordt, de
verstrekking van gegevens over de cultuur
technische aspecten van de mosselkweek.
Er is, zoals gezegd, nog nauwelijks sprake
van systematische kennis omtrent de rol die
de verschillende factoren, zoals de fysische
en chemische geaardheid van het water, de
bodemsamenstelling, de ligging van een per
ceel ten opzichte van de wind, de getij
stromen en de tijverschillen, spelen ten aan
zien van het produkt. In nauw en voortdurend
contact met de kwekers van het Wadden
gebied wil het proefstation, onder meer door
statistische bewerking van de bedrijfsresul
taten, trachten te komen tot bepaling van de
relatieve betekenis van de verschillende fac
toren die groei en kwaliteit van de mosselen
beheersen. Om waarnemingen te kunnen
doen op de eigen proefpercelen en op die
van de kwekers zal binnenkort een waar
nemingsvaartuig in de vaart worden gebracht,
met meetapparatuur voor het vaststellen van
watersnelheden en -richtingen, bodemtrans
port, de continue registratie van zoutgehalte,
temperatuur, troebelheid en zuurstofgehalte
van het water, het nemen en analyseren van
bodem- en watermonsters en wellicht ook
van mosselmonsters. De grilligheid der stro
men op het Waddengebied zal dit onderzoek
zowel interessant als moeilijk maken. Op het
empirisch inzicht van de kwekers wordt van
de zijde van het proefstation hoge prijs ge
steld. Voor wat betreft de achtergrondinfor
matie aangaande het produktievermogen van
de Waddenzee zal worden samengewerkt met
het Nederlands Instituut voor het onderzoek
der Zee.
De interpretatie van de waarnemingen hoopt
men in gemeenschappelijke discussie te kun
nen vaststellen. Pas daarna kunnen middelen
worden beraamd om de semi-cultuur van de
Waddenzee op een hoger en meer renta
biliteit belovend niveau te brengen. Het pro
dukt van de Zeeuwse stromen was altijd
gelijkmatiger en regelmatiger leverbaar dan
dat van het noorden. Ook dat moet worden
gecompenseerd. Als al de genoemde samen
werkingsvormen overeenkomstig de verwach
tingen verlopen, kan uit de nood die het
proefstation deed ontstaan, nog veel goeds
voor het mosselbedrijf voortkomen.
De voor de betrokkenen dringende vraag,
waar een definitieve verwatergelegenheid uit
eindelijk zal kunnen worden gevestigd, kan
bij de huidige stand van het onderzoek nog
niet worden beantwoord. Ongetwijfeld zal het
bedrijfsleven de voorkeur geven aan een
plaats op de vaste wal, met goede wegver
bindingen vooral in zuidwaartse richting. Of
die wens verwezenlijkt zal kunnen worden, is
nog een open vraag, omdat men dan al
meteen in de onmiddellijke omgeving van
bevolkingscentra moet gaan zoeken, wat uit
een planologisch oogpunt niet zonder meer
verstandig kan worden geacht: bevolkings
centra brengen watervervuiling mee, en daar
mag, bij een mosselverwaterplaats, geen
sprake van zijn.
45
