lijke, en de bodem ter plaatse van de bodem
beschermingen bij beide. Daar radiografische
plaatsbepaling ten gevolge van de vele ob
stakels in de sluitgaten onbetrouwbaar is,
worden de peilingen op optische kenmerken
georiënteerd. Er wordt gebruik gemaakt van
een combinatie van raaien en cirkelbogen,
dat vooraf in tekening is gebracht, zodat de
gegevens van een peiling onmiddellijk na
afloop tot N.A.P. herleid en ingetekend kun
nen worden, hetgeen tijdrovend rekenwerk
voorkomt. De vaste punten die de basislijn
vormen van het stelsel van cirkelbogen, zijn
in het terrein door duidelijk zichtbare masten
aangegeven. Het is van belang dat de pei
lingen tijdens de blokkering van de sluitgaten
worden uitgevoerd loodrecht op de as van de
drempel. Men werkt daartoe volgens waaier
vormige raaienstelsels en cirkelbogen. De
richting van de raaien wordt vastgelegd met
behulp van een verafgelegen vast punt en een
tussengelegen verplaatsbaar punt. Het vaste
punt ligt een of twee km van het sluitgat ver
wijderd, ten einde de raaien zo recht mogelijk
de drempel te laten kruisen. Als tussen
gelegen punt fungeert een sloep die even
wijdig aan de drempel verhaalbaar is langs
een staaldraad. De plaats van een peilvaar-
tuig in de raai zal bepaald worden door
middel van cirkelbogen.
Door de plaatsing van de caissons en door
de geleidelijke sluiting zal het verticaal getij
oostelijk van het damtracé veranderingen
ondergaan. De werkelijk optredende verande
ringen zullen een uitspraak opleveren over de
nauwkeurigheid van de uitkomsten van zowel
het hydraulisch model als de Deltar en de
computer. De waterstanden die tot dit doel
gemeten worden aan de peilschrijvers te
Brouwershaven, Ouddorp en Grevelingen-
West, zullen per telefoon worden overgebracht
naar 's-Gravenhage en daar op recorders
worden geregistreerd. Ze kunnen dan onmid
dellijk worden vergeleken met de uitkomsten
van modelproeven en berekeningen. Mochten
er significante afwijkingen in voorkomen, dan
moeten er correcties in de modellen worden
aangebracht die een betere benadering van
de werkelijkheid opleveren. Waarschijnlijk
zullen in hoofdzaak de waarden van de afvoer-
coëfficiënten in het noordelijk en het zuidelijk
sluitgat gedurende de sluitingsoperatie moe
ten worden aangepast. Tijdens de sluitingen
zullen trouwens ook in de natuur debiet-
metingen worden uitgevoerd ter bepaling van
de afvoercoëfficiënten der sluitgaten en van
de caissons.
Voorafgaand aan de berekeningen ten be
hoeve van de afsluitingen in het Brouwe
havense Gat zijn de modellen eerst geijl
op een in de natuur gemeten toestand, i
materiaal van de ijking werd ontleend ar
uitvoerige stroommetingen en visuele we
standsmetingen op 26 en 27 oktober 196|
De stroommetingen vonden plaats in het
tracé en in een verder naar binnen gelee
raai. Metingen van het verticaal getij wer
gedaan in een reeks van punten versprei
over het Brouwershavense Gat en het
Grevelingenbekken, zoals fig. 1 nader aa
geeft. De resultaten van de metingen in c
natuur zijn in de figuren 7a, b en c vergele
met de overeenkomstige resultaten van t
hydraulisch model, de Deltar en de comp
De ijkingsresultaten geven een goede ov
eenstemming te zien tussen de berekenir
en de metingen in de natuur. Bovendien
den bij die gelegenheid vrijwel identieke
komsten gevonden van de berekeningen
de computer en van het elektrisch analoc
die werkten volgens dezelfde rivierschem
seringen.
Een aantal speciale maatregelen werd nc
genomen ter beveiliging van de caisson-
convooien. Bij het bouwdok te Zonnemaii
zullen stroommetingen worden verricht oi
vast te stellen wat het meest geschikte o;
blik is voor het uitvaren van een caissons
Voorts zal bij elk caissontransport een mi
boot uitgerust met radar, echolood en dei
plaatsbepalingsapparatuur voor de sleep
varen, volgens een vooraf op zijn trackplc
ingetekende vaarroute. Bij slecht zicht zal
convooileider mondelinge aanwijzingen ki
gen over zijn vaarroute met behulp van e(
mobilofooninstallatie. Bovendien wordt ell
convooi gevolgd door een vaste radarpos
De centrale commandopost voor de caiss
manoeuvres is gevestigd op een aan het s
gat grenzend damgedeelte. Daar komen a
getijregistraties en stroommeetgegevens t
nen, alsook de uitkomsten van de model
berekeningen. Op dagen dat er een caissc
wordt geplaatst, worden de voor de mano'
vres relevante gegevens naar de caisson
overgeseind; alle binnenkomende gegever
kunnen worden weergegeven op borden.
Convooileider en directie worden ter plaat
steeds over de hydraulische aspecten voo
gelicht door op het convooi meevarende d
kundigen.
240
