minder belang dan die in de lengte-as.
Gebruik van het instrumentale systeem, waar
bij de vlieger opkreeg of hij links dan wel
rechts van de juiste koers vloog, bleek moei
lijker. In feite maakte de vlieger, ook wanneer
hij geleid werd door instrumentale aan
wijzingen, nog steeds gebruik van de optische
hulpmiddelen. Heel goed werd dat merkbaar
toen na het stormweekend van 20 en 21
november een van de richtpalen bleek te zijn
omgewaaid. De nauwkeurigheid in de plaats
bepaling nam meteen sterk af, hoewel het
sea fix-systeem werkte als tevoren. Op de
links-rechts-indicatie hadden de piloten de
neiging teveel stuurcorrectie te geven. Ge
durende het verdere verloop van de proef is
de sea-fix-geleiding alleen nog gebruikt om de
stortvakken aan te geven. Er zou een vlieg
technische verbetering in de links-rechts-
indicatie van het sea fix-systeem moeten
worden aangebracht, vooraleer men zich
volledig zou durven verlaten op deze methode
van vliegtuiggeleiding. Een nadeel was ook,
dat het systeem volledig ontregeld werd door
elektrostatisch geladen regenbuien. Ge
durende de proef is dat een aantal uren
voorgekomen.
Het door Sikorsky ontworpen afwerpsysteem
voor de blokken voldeed zo goed, dat niet is
geprobeerd de twee alternatieve systemen -
hydraulische of mechanische balk - verder
te ontwikkelen totdat ze voldeden aan de
Amerikaanse veiligheidseisen. De laadtijd die
men bij gebruik van een nylon tros nodig had,
was vanaf het begin opvallend kort, en in de
loop van de proef bleek men op die tijd nog
zoveel te kunnen winnen dat de mogelijk
heden van de andere twee systemen werden
overtroffen.
Men was aanvankelijk van plan staalkabels te
gebruiken, maar reeds voor de proef begon
was duidelijk geworden dat die niet bedrijfs-
zeker waren, omdat ze de neiging hadden vast
te slaan in de hijsogen van de betonblokken.
De nylontros voldeed uitstekend. Oorspron
kelijk dacht men 40 stortingen met één tros
te kunnen uitvoeren, maar tijdens de proef
bleek ook na 100 x gebruiken nog geen breuk.
De buitenkant van de tros was dan ruw
geworden, maar de binnendraden waren
nog gaaf.
Zijwind beïnvloedde de nauwkeurigheid van
het werk ongunstig. Grotere geoefendheid van
de bemanning blijkt dit effect op de lange
duur enigszins te nivelleren, al moet men niet
vergeten dat de bemanning in de laatste fase
van de onderhavige proef veel steun had aan
de bij laagwater al zichtbaar wordende
damkruin. Men kan echter stellen dat een dam
met een twee meter brede kruin voldoende
nauwkeurig kan worden opgestort, en een
met een 4 m brede kruin volledig nauw
keurig. Als de helikopters een defecte
kabelbaan te hulp zullen moeten komen,
wordt van de piloten gevraagd te storten
tussen twee kabels die 6,5 m van elkaar
verwijderd zijn. Ook al zal er vanwege de
pylonen hoger gevlogen moeten worden,
voldoende nauwkeurigheid lijkt ook dan haal
baar, temeer daar de twee kabels een goede
optische geleiding zullen bieden; de dwars
op de vliegrichting hangende blokken zullen
echter tot grote voorzichtigheid nopen.
De bruikbaarheid van de heikopter als
sluitingsinstrument wordt behalve door zijn
berdijfszekerheid ook bepaald door zijn capa
citeit. Daarover nu nog een enkel woord.
De helikopter bleek tijdens de proef te kunnen
komen tot een circuittijd van 2 minuten. De
lengte van het circuit heeft daar tot op
zekere hoogte geen invloed op: bij een langer
circuit wordt gemiddeld een hogere snelheid
bereikt. Op zichzelf zou dat betekenen dat
30 x per uur 3 blokken in een sluitgat kunnen
worden gedeponeerd. Maar de werkelijke
produktie per vlieguur ligt veel lager, onder
meer vanwege de noodzaak, elk uur aan de
grond te komen om brandstof bij te vullen.
Nu duurde het tanken op 'Neeltje Jans'
vanwege de bescheiden pompinstallatie bijna
20 minuten, zodat er zonder meer al geen
hogere bedrijfscoëfficiënt kon worden gehaald
dan 0,7. Bij een adekwate pompinstallatie, en
met een reserve-helikopter die invalt bij
reparatie, moet een bedrijfscoëfficiënt van
0,8 a 0,85 wel haalbaar zijn. Per dag kan in
het voorjaar ongeveer 15 uur gevlogen worden.
Er zijn dan 3 bemanningen nodig, die elk
5 uur dienst hebben. Zes dagen vliegen per
week werd door de Amerikaanse bemanning
zeer wel mogelijk geoordeeld. In hoeverre
twee of meer helikopters in één circuit de
produktie beïnvloeden of wederzijds vertra
ging opleveren is niet onderzocht. Gaat men
uit van een werkelijke laadcapaciteit per
helikopter van 10 ton, en stelt men veiligheids
halve de produktiecoëfficiënt op 0,75, dan kan
een helikopter een uurproduktie leveren van
0,75 X 30 X 10 225 ton. Bij 115 werkuren
en 6 werkdagen is de weekproduktie dan ruim
20 000 ton per helikopter. Vijf helikopters
zouden dus samen boven de 100 000 ton per
week uitkomen. Om de gedachten wat dit
betreft enigszins te bepalen, diene dat de
capaciteit die nodig is om de Roompot, de
grootste geul van de Oosterschelde te sluiten,
wordt gesteld op 90 000 ton per week.
457
