berekend vanaf 1 januari 1976. Hier zijn dus
de investeringen die in de afgelopen twee
jaar zijn gedaan niet bij inbegrepen; wel is
rekening gehouden met nog lopende verplich
tingen. Alle kosten zijn uitgedrukt in guldens
van eind 1975. De bouwkosten in het piekjaar
(1980) geven een indruk van de betekenis van
elk alternatief voor de begroting. De storm
vloedkering vereist in alle opzichten de
hoogste kosten; afsluiting van de Ooster-
schelde de minste.
Iets soortgelijks geldt voor het totale
werkgelegenheidseffect als gevolg van de
uitvoering der werken; ook daar scoort de
bouw van de stormvloedkering het maximum
en de afsluiting het minimum. Bij de bouw
van een stormvloedkering wordt de werk
gelegenheid het meest gestimuleerd in de
metaalsector.
Bij de andere alternatieven wordt vooral de
werkgelegenheid in de grond- en waterbouw
sector bevorderd. Niet onvermeld mag de
verbetering blijven van de internationale
concurrentiepositie van Nederland op het
gebied van waterbouwkundige werken, als
gevolg van de toegenomen know how die
gepaard gaat met de bouw van een storm
vloedkering.
Beleidsanalyse
Hierna wordt uitvoeriger ingegaan op de
methodes waarmee de alternatieven zijn
geanalyseerd, en komen de verschillende
inhoudelijke aspecten van het keuzeprobleem
breder aan de orde.
De beleidsanalyse, die voor de beoordeling
van de Oosterscheldekwestie in samenwerking
met de Rand Corporation uit Santa Monica
(V.S.) is opgesteld, biedt een systematische
verkenning van de consequenties die het
nemen van een bepaalde beslissing inzake de
Oosterschelde heeft voor allerlei aspecten
van de samenleving. Beleidsanalyse, zo
definieerden we al eerder (Bericht 74,
november 1975), is een onderzoek dat als
doel heeft steun te geven bij het kiezen van
het meest gewenste uit een reeks complexe
alternatieven onder onzekere randvoorwaar
den. Uit deze definitie kan allereerst worden
afgeleid dat de beleidsanalyse geen exacte
wetenschappelijke methode is, en zelfs geen
automatisch werkend beslissingsmecha
nisme. Slechts streeft ze er naar de
beslisser een betere keuze te laten doen dan
zonder analyse mogelijk is. De beleidsanalyse
is dan ook geen medicijn voor tekortkomingen
in de openbare besluitvorming. Wel kan ze
dienen om een formele orde aan te brengen
in een probleemstelling. Maar al te dikwijls is
een probleem moeilijk beslisbaar omdat het
slecht gedefinieerd is, omdat men moet
werken met onvolledige gegevens en
theorieën en bovenal met een zeer onzekere
toekomst. De complexiteit van de problemen
vraagt bovendien veelal vorming van een
multidisciplinair team, zodat beleidsanalyse
als formeel hulpmiddel dan onontbeerlijk
wordt. Aan de toepassing van de beleids
analyse inzake de Oosterscheldeproblematiek
kleven nog vele onvolkomenheden. Niet alleen
was er onvoldoende tijd om de door Rand
aangedragen technieken uitputtend te behan
delen; ook de presentatie en organisatie van
de informatie kan aanzienlijk worden ver
beterd.
Het doel van de werken in de Oosterschelde
is primair Zeeland veiligheid te geven.
Daarnaast dient er voor gezorgd te
worden dat de kosten - in brede zin, dus
ook de gevolgen voor het natuurlijk milieu,
de visserij, enzovoort - zo beperkt mogelijk
blijven. Om dit doel te bereiken zijn er
verschillende mogelijkheden, alternatieven
genoemd, leder alternatief bestaat uit een
groot aantal componenten, waardoor er vele
alternatieven mogelijk zijn. In dit geval
bijvoorbeeld stormvloedkeringen met door-
laatopeningen van verschillende grootte,
gecombineerd met verschillende wijzen van
compartimentering. De consequenties van de
alternatieven op een groot aantal gebieden
worden effecten genoemd. Gezien de veelheid
van mogelijke combinaties is beperking nodig
tot enkele karakteristieke alternatieven. In
deze beleidsanalyse zijn slechts de hoofd
alternatieven A3, C3 en D4 onderzocht. Elke
voorspelling gaat uit van zekere veronder
stellingen of aannamen. De beleidsanalyse
bevordert de objectiviteit doordat de gebruiker
gedwongen wordt zijn vooronderstellingen
expliciet te maken. Er moeten aannamen
worden gedaan, bijvoorbeeld inzake het
bezwijkmechanisme van een dijk, inzake de
subcompartimentering van het Zoommeer en
inzake de gevolgen van sedimentatie op de
kweekpercelen voor de mossel- en oester-
produktie. Naast deze veronderstellingen is
een ander soort veronderstellingen, namelijk
over de ontwikkelingen in onze samenleving,
van even groot belang. Dergelijke veronder
stellingen kan men vastleggen in een
scenario, dat dan de beschrijving is van een
hypothetische toekomstige toestand in de
wereld. In een scenario worden uitsluitend
die factoren beschreven die de kosten of het
effect van een alternatief in belangrijke mate
beïnvloeden. Ook wanneer de effecten van de
alternatieven op de verschillende gebieden
416
