Grinddammen in het Grevelingenmeer
In Bericht 62 (november 1972) werd, vooruit
lopend op de toepassing van grinddammen in
het Grevelingenmeer, reeds ingegaan op de
constructie van de dammen waarmee in het
Veerse Meer ervaring was opgedaan. Er werd
toen onder meer gewezen op de verschillen in
omstandigheden tussen het Veerse Meer en
het Grevelingenmeer die voornamelijk daarin
liggen dat op het Grevelingenmeer een sterke
golfslag heerst en men op het Veerse Meer
moet rekenen met een laag winterpeil. De
mogelijkheid werd geopperd dat op sommige
plaatsen in het Grevelingenmeer na een
aantal jaren zou kunnen blijken dat de kruin
van de grinddammen niet tegen de sterker
wordende golfslag bestand zou zijn.
Op grond van een aantal overwegingen werd
evenwel toch besloten ook in het Grevelingen
meer door openingen onderbroken dammen
van grind 7-20 cm toe te passen, zij het met
een enigszins aan de omstandigheden aange
past dwarsprofiel. Grinddammen hebben
namelijk betrekkelijk weinig invloed op de
toekomstige bestemming van de drooggevallen
gronden en platen. Ze passen zowel in een
recreatie- als in een natuurgebied. Verde
digingen langs de oeverlijn werden zowel uit
natuurwetenschappelijk oogpunt als voor de
recreatie ongewenst geacht. Daartoe dient
slechts in uiterste noodzaak te worden over
gegaan.
Uit metingen en visuele waarnemingen ter
plaatse van de sterkst aangevallen gedeelten
van de grinddammen is gebleken dat sedert
de aanleg enig transport van grind in land-
waartse richting is opgetreden. Hierdoor is de
kruin van de dam afhankelijk van de optre
dende golfcondities minder of meer verlaagd.
Ook heeft plaatselijk landwaartse verschui
ving van het profiel plaatsgevonden, doordat
het verplaatste materiaal achter de oorspron
kelijke kruin is terechtgekomen.
Deze verschijnselen, die ook bij model
onderzoek zijn gebleken, worden veroorzaakt
door een combinatie van golfoploop, golf-
overslag en infiltratie van water op de kruin.
Langs het talud is vrijwel geen retourstroom
aanwezig, zodat het dwarstransport nagenoeg
uitsluitend in landwaartse richting plaatsvindt.
Uiteraard speelt bij de vervorming van het
dwarsprofiel ook het langstransport, dat
wordt veroorzaakt door scheve golfaanval,
een rol.
Tengevolge van deze verschijnselen zijn de
grinddammen aan de zuidzijde van de
Hompelvoet plaatselijk 15 tot 25 cm afgevlakt.
Aan de noordwestzijde vond eveneens af
vlakking plaats; over het algemeen echter in
mindere mate. In de opening tussen de grind
dammen vond plaatselijk een vrij sterke uit
schuring plaats, omdat het water dat bij storm
en harde wind over de dammen slaat, op die
plaatsen geconcentreerd terugstroomt. Afvlak
kingen werden eveneens geconstateerd langs
de oeververdedigingen aan de oostzijde van
de Stampersplaat, de noordwestzijde van de
Veermansplaat en plaatselijk langs de Slikken
van Flakkee en het eiland Dwars in de Weg.
Op grond van onder meer modelproeven
leek het raadzaam een relatief smalle rug
van zwaarder materiaal aan te brengen op die
plaatsen waar de grinddammen door verlaging
hun functie voor een deel hadden verloren.
Aan de zuidzijde van de Hompelvoet werden
bij wijze van proef enkele gedeelten van een
grinddam op verschillende wijze gerecon
strueerd met behulp van lichte stortsteen en
met grind. Uit periodieke metingen is sinds
dien gebleken dat met name het met lichte
stortsteen opgehoogde gedeelte van de grind
dam goed bestand is tegen de golfslag. De
afvlakking was ter plaatse van het met grind
opgehoogde gedeelte van de grinddam aan
merkelijk minder geworden, waarschijnlijk
ten gevolge van de deformatie van de grind
dam en de daardoor toegenomen kruinbreedte.
De stabiliteit van de met stortsteen of grind
verzwaarde grinddammen wordt nog
vergroot doordat het materiaal van de grind
dam zich voorafgaand aan de verzwaring door
zettingen heeft kunnen consolideren. Tevens
hebben zich na verloop van tijd talloze schelp
dieren tussen de grinddeeltjes vastgezet,
waardoor de samenhang tussen de deeltjes
onderling sterk is toegenomen. Aangezien
deze beide de stabiliteit van de grinddammen
verhogende invloeden zich pas na enige tijd
doen gelden, wordt er de voorkeur aan
gegeven de nog aan te leggen grinddammen
in eerste instantie het tot dusver gebruike
lijke profiel te geven. Wanneer later een
zekere consolidatie is opgetreden kan bij
gebleken noodzaak alsnog een verzwaring
door middel van lichte stortsteen of grind
worden uitgevoerd.
Een aantal noodzakelijk gebleken verzwa
ringen in het Grevelingenmeer wordt thans
uitgevoerd. Afhankelijk van de mate waarin ze
worden aangevallen, worden de grinddammen
voorzien van een grindverzwaring of van een
verzwaring door middel van lichte stortsteen.
Wat de wijze van uitvoering betreft kan
worden vermeld dat het grind gedeeltelijk
door middel van een lopende band recht
streeks uit het schip waarmee het werd
aangevoerd, in het werk wordt gebracht.
537
