De rekenmachine is gekoppeld aan elektrische
meetinstrumenten, die de signalen van de sen
soren ontrafelen. De elektrische spanning of de
frequentie van een signaal komt in getalvorm
beschikbaar, als de rekenmachine daarom
vraagt. Omgekeerd kan de laatste, door middel
van letter- en cijfercodes, het juiste bereik instel
len van de instrumenten. Ook regelt hij het aan
sluiten van signalen op de juiste apparaten; er
is namelijk niet voor iedere sensor een eigen
meetinstrument. Dat gebeurt door middel van
een 'scanner', in wezen niet meer dan een kast
vol schakelaars, die op instructie van de reken
machine omgeschakeld worden. Uit de waar
den van de elektrische signalen kan men, aan de
hand van ijkgegevens, de fysische waarden af
leiden. Die waarden kunnen op verschillende
manieren gepresenteerd worden: als getallen in
een lijstje of als een grafiek; het soort metingen
bepaalt dat. Daarnaast worden ze vastgelegd op
een magneetbandcassette voor latere verwer
king. Dat gebeurt samen met het tijdstip en de
positie van het schip. Een elektronische klok en
een Decca plaatsbepalingssysteem, dat met ra
diogolven werkt, leveren die informatie recht
streeks aan de rekenmachine. Om al dit verga
ren, omrekenen, ordenen, presenteren en vast
leggen van gegevens in goede banen te leiden,
wordt een computerprogramma in de rekenma
chine opgenomen.
Het programma kan danig complex worden,
omdat er veel taken te vervullen zijn. De praktijk
heeft geleerd dat het ook regelmatig uitgebreid
moet worden, als er ideeën voor nieuwe metin
gen of verbeteringen zijn ontstaan. Soms ook
moet een tijdelijke aanpassing gemaakt wor
den, als een meetinstrument defect is en enige
tijd door een ander type vervangen wordt. Om
wijzigingen en aanpassingen van programma's
snel te kunnen laten verlopen is een speciaal ty
pe rekenmachine gebruikt.
Het beschreven geheel van nautische appara
tuur, elektronische meetinstrumenten en een
rekenmachine met randapparaten levert een
zeer flexibel systeem op, dat voor een groot
aantal gevarieerde en uitgebreide metingen in
zetbaar is. Daardoor kan het milieu-onderzoek
bij de Deltadienst zich in vele gevallen baseren
op grote aantallen natuurmetingen, zodat ge
fundeerde adviezen mogelijk zijn.
528
