Het beheer van de Ooster
schelde-kering
Welke doelstelling de regering nastreeft met
betrekking tot het natuurlijk milieu in de
Oosterschelde, kan worden opgemaakt uit de
brieven die de Minister van Verkeer en Water
staat op 9 november 1974 toezond aan de
voorzitter van de Tweede Kamer en aan het
College van Gedeputeerde Staten van de
provincie Zeeland.
De Minister schrijft: 'Uit overwegingen van
milieuzorg bestaat dan ook een sterke voorkeur
voor het behoud van een zekere getijdewerking
in het Oosterscheldebekken, opdat aldus de
mogelijkheid bestaat een ecosysteem te
handhaven, dat het huidige zoveel mogelijk
benadert'. En: 'De oplossing met een z.g.
stormstuwcaissondam (intussen Oosterschel-
de-kering genoemd, red.) voorziet erin een
groot deel van het Oosterschelde-areaal op te
nemen in een ecosysteem waarvan een aantal
randvoorwaarden-getij, stroming, zoutgehalte,
temperatuur - de huidige zoveel mogelijk
benaderen'. Wil echter de peperdure Ooster-
schelde-kering optimaal aan zijn doel beant
woorden, dan zal hij volgens een weloverwogen
plan moeten worden beheerd. In dit artikel
willen we de milieukundige inbreng beschrijven,
die is geleverd bij het maken van een beheers
plan voor de Oosterschelde-kering. Zo'n
beheersplan verschaft de beheerder een
draaiboek waarin staat aangegeven wanneer
en op welke wijze de kering daadwerkelijk
gebruikt moet worden.
Het gebruik van de stormvloedkering in de
Oosterscheldemond houdt altijd in dat de
getijdewerking wordt verminderd of zelfs
onderbroken. Als niet van tevoren alle conse
quenties goed worden overwogen, zou de
beheerder gemakkelijk een fout kunnen maken,
vooral onder de psychische druk van zwaar
stormweer.
De totale studie over dit onderwerp staat
bekend als de BARCON-studie, kort geleden
nog behandeld in deze Berichten, en wel in nr.
92 (mei 1980). De Afdeling Voorlichting van het
Ministerie van Verkeer en Waterstaat verspreidt
daarnaast een brochure, waarin de resultaten
van de eerste fase van de BARCON-studie zijn
samengevat. De eerste fase ging over de
ontwerpeisen die aan de Oosterschelde-kering
worden gesteld vanuit de belangen van
veiligheid en milieu. Het resultaat komt er kort
gezegd op neer, dat de kering op alle mogelijke
manieren moet kunnen worden gesloten en
geopend, zelfs tijdens stormweer, zonder dat
de standzekerheid in gevaar komt.
Dat geeft de beheerder de vrijheid om te kiezen
uit een aantal vormen van gebruik. Van elke
gebruiksvorm moeten de effecten worden
beoordeeld op de veiligheid, het natuurlijk
262
milieu, de visserij, de waterhuishouding, de
scheepvaart, enzovoort. Dat gebeurt in de
vorm van een beleidsanalytische studie,
waarover in een later stadium zal worden
gerapporteerd.
De milieukundige inbreng in de studies
aangaande het beheer van de Oosterschelde-
kering richt zich op drie probleemvelden.
In de eerste plaats moet de huidige toestand
van het ecosysteem in de Oosterschelde
precies worden beschreven en moet worden
geraamd welke veranderingen er zullen
optreden door de bouw van de kering en door
de compartimentering van het Oosterschelde
bekken. Deze beschrijving is noodzakelijk om
een referentie te hebben waaraan kan worden
getoetst, of het gebruik van de kering gevolgei
heeft voor het natuurlijk milieu. Een voorbeeld
moge dit verduidelijken, ledereen zal het er
over eens zijn, dat schorren een onmisbaar
onderdeel vormen van het huidige ecosysteerr
van de Oosterschelde. De randen van een
schor zijn erg gevoelig voor de aanval van
golven en stroming. Om erosie te vermijden
moet de Oosterschelde-kering dus niet zo
worden gesloten, dat het water dagenlang
tegen de schorranden aanklotst, en zeker niet
tijdens een storm. Daarom is een inventarisatie
gemaakt van de hoogteligging van de schor-
randen. Na 1985 zullen de hoogwaterstanden
echter gemiddeld lager zijn dan nu. De hoogte
ligging van een schor is onder meer afhankelij
van die gemiddelde hoogwaterstand. Dat
betekent, dat schorranden in de jaren na 1985
ook op een lager niveau kunnen gaan voorko
men dan in de huidige situatie. Bij het inschatte
van de effecten op het milieu moet dus met de
huidige èn met de toekomstige situatie
rekening worden gehouden.
