uit klei, met een hoog gehalte aan afslibbare ge
deelten, andere gedeelten uit zand. Door deze
grondsoorten te mengen werd een betere struc
tuur van de grond verkregen. In het algemeen
werd op de vette terreingedeelten een laag zand
en op de zanderige plaatsen een laag klei aan
gebracht; deze pakketten werden dan tot een
diepte van 50 cm met de onderliggende grond
gemengd. Als gevolg van de slechte waterdoor-
latendheid van de eerste grondberging was het
noodzakelijk extra ontwateringswerkzaamhe
den uit te voeren. Deze werkzaamheden beston
den in hoofdzaak uit het uitdiepen van bestaan
de sloten en greppels, het op diverse plaatsen
doorgraven van de met plastic, folie en rietmat
ten afgedekte omkading van de grondberging
en het aanbrengen van een drainage van geper
foreerde plasticbuizen, omwikkeld met een ny
lonweefsel.
318
Deze ontwateringswerkzaamheden hadden een
zeer gunstige uitwerking. De beplantingswerk
zaamheden hebben als gevolg van deze extra
maatregelen wel enige vertraging ondervon
den. Het gehele complex is in het voorjaar van
1980 gereedgekomen. Over het geheel kan wor
den gesteld dat de beplantingen goed zijn aan
geslagen en dat in het algemeen weinig uitval is
voorgekomen.
Aan boombeplanting behoeft maar 7% te wor
den ingeboet, en aan struikbeplanting 5%. De
uitval is in hoofdzaak te wijten aan enkele natte
plekken op de tweede grondberging. Op deze
natte plekken zijn alsnog drains aangelegd. Het
onderhoud van het boscomplex zal tot eind
1981 door de Deltadienst worden verzorgd.
Het nu tot stand gekomen Bos van Willemstad
moet worden gezien als het sluitstuk van de
landschappelijke herinrichting van het zogehe
ten Volkerakcomplex. Vanzelfsprekend zal me
de door de toekomstige beheersmaatregelen
bepaald worden hoe de beplantingen zich zul
len ontwikkelen en welke functie zij zullen gaan
vervullen. Een deel van de beplantingen zal van
zuiver functionele aard zijn en blijven, zoals de
windsingels; het overgrote deel zal zijn waarde
vooral krijgen in landschappelijke en ecologi
sche steun aan het betrokken gebied. Hierbij
mag zeker de recreatieve waarde van een groot,
aaneengesloten en gevarieerd samengesteld
bos- en watercomplex niet vergeten worden.
Het moet dan ook van groot belang worden ge
acht, dat het toekomstige beheer van de beplan
tingen op het Volkerakcomplex door een en de
zelfde hand wordt geleid. De hiervoor beschre
ven, zo verscheidene functies en onderlinge be
langen van de beplantingen, onder soms slech
te klimatologische omstandigheden, vereisen
op elkaar afgestemde beheersmaatregelen.
Er is een werkgroep 'Beheers- en Onderhouds
plan' ingesteld, die tot taak heeft een beheers
plan op te stellen waarin duidelijke richtlijnen
worden verstrekt voor het beheren van bos en
natuurterreinen, en dat alle informatie bevat
over de toestand en de kwaliteit van de terrei
nen, inzicht verschaft in de inrichting en doel
stelling, en aangeeft welke beheersmaatregelen
genomen moeten worden om die doelstelling te
bereiken.
Een beheersplan moet de uitgangspunten van
het uitgevoerde landschaps- en beplantings
plan op lange termijn veilig stellen. Het ligt in de
bedoeling het beheer en onderhoud van de ter
reinen over te dragen aan Staatsbosbeheer. De
ze dienst is reeds in een vroeg stadium betrok
ken geweest bij het opstellen van de plannen en
is, gezien haar kennis omtrent dit soort beheers
zaken, de hiervoor aangewezen instantie.
