In afsluitdijken of -dammen moeten meestal
kunstwerken worden opgenomen, zoals
scheepvaart- of uitwateringssluizen. De bouw Bemaling van de bouwput
daarvan vergt veel tijd en de planning is dan VOOT de Krammersluizen
ook meestal zo dat de aanleg van het kunstwerk
al ver vooraf aanvangt en de dam pas in een
later stadium wordt gelegd.
Eerst moeten daarom grote bouwputten in
open zeearmen worden aangelegd en droogge
maakt, alvorens men met de bouw van de
funderingen van het kunstwerk op grote diepte
kan aanvangen. In de afgelopen 25 jaar heeft
de Deltadienst al verscheidene van zulke
gigantische bouwputten gemaakt. Denk aan de
bouwputten voor de Haringvliet- en Volkerak-
sluizen, terwijl ook bouwputten werden aange
legd voor de bouw van caissons.
In het Schelde-Rijnkanaal werden de Kreekrak-
sluizen in een bouwput aangelegd; in een later
stadium werd de uitwateringssluis in de
Brouwersdam in een bouwput gebouwd.
Momenteel zijn bij de Deltadienst een groot
aantal bouwputten tegelijkertijd in bedrijf; de
bouwput Schaar voor de bouw van de pijlers
vanaf 1978, de bouwput voor de Krammerslui
zen op het werkeiland Philipsdam vanaf april
1979, terwijl recentelijk bouwputten zijn
gemaakt voor de aanleg van de jachtensluizen
in de Philipsdam en voor de hevel in de
Grevelingendam, alsook voor een scheepvaart-
sluis bij Noorland.
Het lijkt zo vanzelfsprekend dat binnen een
door een dijk omringde en eenmaal leegge
pompte bouwput in den droge rustig gebouwd
kan worden. Toch gaat aan dat bouwgebeuren
de installatie van een bronbemaling van grote
omvang vooraf. Als die bemaling niet ononder
broken zou functioneren, zouden de bouwputten
n de kortste keren weer tot N.A.P. vol water
taan vanwege kwel door de ringdijk en uit de
ondergrond. Niet alleen tijdens het droogmalen
an de bouwput maar ook tijdens de bouw
werkt de bronbemaling dus op volle toeren,
m het bouwen in den droge mogelijk te
oaken. Grote hoeveelheden grondwater uit de
iepere grondlagen worden daarbij opgepompt,
m een beeld te vormen van de orde van
grootte vermelden we dat in de stationaire fase
van de bemaling medio april 1981 het opge
pompte totale debiet voor de bouwput Schaar
4500 m3 per uur en voor de bouwput Krammer
sluizen zo'n 3300 m3 per uur bedraagt. Omge
rekend betekent dit per jaar een opbrengst van
3,9 respectievelijk 2,9 miljoen kubieke meter
water. Een deel van de bouwkosten wordt dan
ook opgeslokt door de aanleg van een fors
aantal bemalingsputten en het langdurig
elektrische stroomverbruik van de onderwater
pompen in bedrijf.
Voorafgaand aan de installatie van de bemaling
wordt een begroting opgesteld van het te
verwachten waterbezwaar en wordt een
zogenaamd bemalingsadvies geformuleerd
door het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorzie
ning en het Laboratorium voor Grondmechanica.
Aan de berekeningen voor het totale bemalings
plan dient meestal een pompproef ter plaatse
vooraf te gaan om de plaatselijke grondconstan-
ten en waterleveringsgrenzen te bepalen.
Eenmaal geïnstalleerd wordt de bronbemaling
altijd bewaakt door middel van een aantal
peilfilters waarin periodiek de grondwaterstan
den kunnen worden waargenomen. Zo kan
nauwkeurig worden vastgesteld of het grond
water wel voldoende ver onder de aanlegdiepte
van de fundering van het kunstwerk blijft en of
het grondwater op zekere plaatsen niet onnodig
diep wordt weggemalen. Hieruit kan bij
voorbeeld worden afgeleid dat de onderwater
pompen tijdens het werk op bepaalde plaatsen
kunnen worden stopgezet; zo bereikt men een
zekere kostenbesparing in het elektrische-
stroomverbruik. In de afbouwfase, wanneer de
diepste funderingen klaar zijn en de zandaan-
vullingen in het diepste deel van de bouwput al
zijn uitgevoerd, kan het grondwaterpeil
geleidelijk omhoog komen. Bij de regeling
383
