enige nadelen verbonden: ze zijn duur, het zijn
'single-user' systemen, en ze zijn gevoelig voor
mist, sneeuw en breking door luchtlagen.
Verder is de bewaking en bijsturing van het
meetproces arbeidsintensief; bovendien staan
deze instrumenten aan de wal opgesteld, dus
moeten de gegevens telemetrisch naar het
werkschip worden overgezonden, en dat werkt
sterk kostenverhogend. De noodzakelijke
toepassing van zes 'Minilir'/'AGA'-combinaties,
drie bij het plaatsen van de pijlers, twee bij het
aanbrengen van de funderingsmatten en één
bij het verdichten van de bodem - de laatste is
tevens reserve - is al een totale investering van
ongeveer f4,5 miljoen. Aan boord van het
werkschip geven nauwkeurige gyrosystemen
informatie omtrent de koers; trim en slagzij
worden gemeten met versnellingsopnemers of
inclinometers. Sommige werkschepen zijn
tevens voorzien van diepgangmeters, zodat
samen met de getijgegevens van HISTOS
informatie verkregen kan worden over de
werkhoogte.
Wanneer een pijler wordt geplaatst installeert
men daarop een speciaal ontwikkelde helling
meter, die in staat is het statische en het
dynamische gedrag gelijktijdig te meten. De
genoemde meetsystemen geven hun informatie
zo af, dat die direct door een computersysteem
is uit te lezen en te verwerken.
Voor de positiebepalingen onder water staan
ook een aantal meetsystemen ter beschikking.
Om te beginnen een groep van akoestische
meetsystemen, variërend van echoloden via
profielopnemers tot een akoestisch 'Super
Short Baseline' onderwaterplaatsbepalings-
systeem.
Er zijn voor de bouw van de Oosterschelde-
kering profileersystemen ontwikkeld die in
staat zijn om met behulp van een nauwkeurig
te sturen nauwe akoestische bundel afstands
metingen uit te voeren ten opzichte van een
zich onder water bevindend object. Tezamen
met een hoekmeting aan de zendbundel
kunnen op 30 m diepte objecten worden
ingemeten met een nauwkeurigheid van enkele
decimeters. Ook is speciaal voor dit project een
zandlaagdiktemeter ontwikkeld, voor de
controle onder water na het schoonzuigen van
de funderingsmatten. Hiermee zijn zandlaagdik-
ten tot op een halve cm nauwkeurig te meten.
Behalve van akoestische systemen kan men
ook van draadmeetsystemen gebruik maken,
waarbij bijvoorbeeld de positie van de schepen
wordt afgemeten aan de ankerdraadlengte ten
opzichte van de verankeringspunten. Metingen
van alleen de draadlengte zijn mogelijk, of van
de draadlengte gecombineerd met de stand
van de draad ten opzichte van de verticaal. Zo
kan onder meer nauwkeurig gemeten worden
hoe diep de zuigkoppen onder de ponton
hangen. De toepassing is echter beperkt,
omdat draadmetingen door stroom en vuil
sterk beïnvloed kunnen worden.
Tenslotte is er nog een groep van instrumenten
die gebruik maken van hoekmeting, cilinder-
standmeting, drukdozen, tasters, enzovoort. Al
deze sensoren worden toegepast op bewegende
delen - zuigkoppen, afgezonken balken en
dergelijke - die in een rechtstreekse mechani
sche verbinding staan met het werkschip, en
maken dus gebruik van de vaste relaties die er
onder water bestaan tussen het ingemeten
meetpunt en het schip.
Alle genoemde meetsystemen worden in het
centrale meet-verwerkingssysteem aan boord
van de werkschepen ingelezen. Hier vinden de
nodige controles, conversies en berekeningen
plaats, waarna de berekende gegevens, via een
speciale beeldpresentatie-processor en op
plotters en printers, aan de gebruikers worden
gepresenteerd. Het meetproces wordt, tezamen
met vele procesgegevens van het werkproces
aan boord, ook nog integraal geregistreerd
voor verdere verwerking en analyse aan de
wal. Hoe deze verdere verwerking plaatsvindt,
en hoe de uitwisseling van gegevens tussen de
werkschepen onderling verloopt, komt nog ter
sprake.
Duidelijk is, dat hier metingen worden verwerkt
met voor waterbouwkundige werken zeer hoge
nauwkeurigheden: zorgvuldige ijkingen,
vormbepalingen van vaste objecten, opstel- en
richtpunten. Inclusief de bediening van de
meet- en verwerkingsapparatuur omvat de
organisatie van het meetwerk meer dan 100
medewerkers, als gezamenlijke inzet van
aannemer en opdrachtgever.
De vele gegevens die op de verschillende
schepen worden verzameld, kunnen op heel
verschillende manier worden te pas gebracht
bij het uitvoeringsproces. Allereerst zijn de
gegevens van belang voor verwerking ten
behoeve van de proces-analyses. Daartoe
worden ze in een speciaal daarvoor opgezet
walverwerkingssysteem uitgewerkt. Maar ook
is het in de verschillende stadia van de
werkzaamheden nodig om gegevens uitte
wisselen; dit kan het beste duidelijk worden
gemaakt aan de hand van een voorbeeld.
Wanneer de 'Cardium' een onder- en een
bovenmat op een pijlerlocatie heeft gelegd,
wordt na het verdichten van een
vlakheidsmeting van de gehele fundering
uitgevoerd. Deze gegevens worden naar het
walverwerkingscentrum gestuurd; daar wordt
dan berekend of er ter correcte een tegelmat
158
