SOOCOO, waar onderzoeksvoorstellen worden
beoordeeld.
Contracten
Het is niet goed denkbaar dat een werk van de
omvang en de gecompliceerdheid van de
Oosterscheldekering op gewone wijze zou
worden aanbesteed: geen enkele aannemer of
combinatie van aannemers kan zich verplichten
voor een vastgestelde prijs binnen een afgespro
ken tijd een stormvloedkering in een zeegat op
te leveren. Daarom is een andere contractvorm
gekozen.
Al eerder werden voor de uitvoering van de
grote werken van het Deltaplan met combinaties
van Nederlandse aannemersbedrijven bijzon
dere contracten gesloten. Men spreekt in zo'n
geval van 'raamcontracten', omdat een groot
deel ervan bestaat uit een kader, waarbinnen
de latere concrete deelcontracten nog moeten
worden ingevuld. Het is eigenlijk een stel
overeengekomen spelregels die in acht
genomen moeten worden bij het afsluiten van
deel-overeenkomsten. De algemene strekking
is, dat opdrachtgever en aannemer zullen
samenwerken tot het beoogde project is
uitgevoerd. De aannemer verplicht zich voor
elke uitvoeringsfase voldoende capaciteit ter
beschikking te houden, en de opdrachtgever
ziet af van het benutten van het marktmecha
nisme voor deelprestaties. Belangrijke punten
zijn de afschrijvingsnormen en de opslagpercen
tages die de aannemer mag hanteren in zijn
begrotingen en de regelingen bij verschillen
tussen de raming van de opdrachtgever en de
begroting van de aannemer.
Het grote voordeel van raamovereenkomsten
is wel dat ze bij een buitengewoon gecompli
ceerd werk als dit, ontwerpers en uitvoerders al
bijeenbrengen in een fase van het ontwerp
waarin de werkwijze nog gedefinieerd moet
worden. De aannemer aanvaardt door in een
vroeg stadium te adviseren en mee goed te
keuren een deel van de verantwoordelijkheid
voor de met het ontwerp samenhangende
werkwijze. De eindverantwoordelijkheid blijft
uiteraard bij de opdrachtgever.
Voor de afsluiting van de Oosterschelde was in
1973 een raamovereenkomst gesloten, waarvan
reeds verschillende deel-overeenkomsten in
uitvoering waren toen het besluit tot herover
weging werd genomen. In de periode van 1974
tot 1976 - de afsluitingswerken lagen toen stil
om de keus voor een stormvloedkeringsontwerp
te kunnen bepalen - stonden voor de studie
twee aannemerscombinaties de Rijkswaterstaat
bij, een 'droge' en een 'natte'. Later, toen de
beslissing tot uitvoering van de kering genomen
168
was, versmolten zij tot één organisatie, die zich
'Dosbouw' noemde. De voorwaarden van de
■huidige raamovereenkomst dateren dus van
1977. Veel van die voorwaarden betreffen de
wijze waarop het bijzondere materieel voor de
assemblage van de kering moest worden
ontwikkeld'en gebouwd. Gedeeltelijk is het
materieel eigendom van de aannemers,
gedeeltelijk werd het in Rijksopdracht gebouwd,
onder leiding van de aannemer. 'Mytilus',
'Cardium', 'Ostrea' en 'Macoma' werden
volgens deze laatste formule ontworpen en
aanbesteed, terwijl bijvoorbeeld de 'Jan
Heymans' en de ponton voor geologisch
onderzoek 'Johan V' werktuigen zijn in eigen
dom van de aannemers.
Noodzakelijke verbouwingen aan deze werk
schepen voor specifieke toepassingen in het
stormvloedkeringsproject worden voor een
groot deel afgeschreven op de werkonderdelen
die ze uitvoeren.
De relaties tussen opdrachtgever en aannemer
liggen bij deze constructie op de verschillende
niveaus zoals aangegeven in figuur 2.
In het raamcontract is ook beschreven wat de
Rijkswaterstaat niet aan Dosbouw hoeft op te
dragen. De inkoop van bouwmaterialen zoals
natuursteen en bouwstaal bijvoorbeeld blijft
buiten het contract, en geschiedt rechtstreeks
via overeenkomsten met leveranciers. Deze
materialen worden vervolgens, zoals het heet,
'ter beschikking gesteld aan de aannemer', die
ze verwerkt.
Voor de constructie van de afsluitmiddelen
- schuiven, bewegingswerken en wat dies
meer zij - is een afzonderlijke raamovereen
komst gesloten met een combinatie van
constructiebedrijven onder de naam 'Ostem'.
Tenslotte zijn er dan nog overeenkomsten met
instituten en ingenieursbureaus voor het
verrichten van ondersteunende en dienstverle
nende arbeid. Overeenkomsten met laboratori
en onderzoekinstituten regelen de onderzoeks
werkzaamheden ten behoeve van ontwerp,
uitvoering en beheer van de kering.
Schematisch bestaan er dus contractverhoudir -
gen zoals weergegeven in figuur 3.
Het beheer van de honderdtallen overeenkom
sten vindt plaats in een matrix van samenwer
kende Rijkswaterstaatsdiensten, onder bestuur
van de P.G.S. In dit managementteam zitten
alle personen die namens de opdrachtgever
directie voeren over de overeenkomsten. Per
onderdeel van enige omvang worden deelove
eenkomsten afgesloten, waarin uitvoering,
prijs en betaling worden geregeld. Op deze
wijze is het mogelijk opgedane ervaring te
verwerken in volgende deel-overeenkomsten.
