De landschapsvormgeving
van de Oosterscheldekering
en omgeving
3 Oosterscheldekering zal een nadrukkelijk
e ement vormen in het landschap van de
isterschelde. De wijze waarop zo'n groots
aterbouwkundig werk zich manifesteert
v ordt in de eerste plaats bepaald door het op
2 jn functie gebaseerde technische ontwerp en
t 3 daaruit voortvloeiende vormgeving. Verder
i tn de vormgeving nog worden beïnvloed
c >or rekening te houden met secundaire
f ncties waarvoor het werk mogelijkheden
t adt. Voorbeeld van dit laatste is de functie
t s verkeersader, voor de recreatie en voor de
r ituur. Iedere functie stelt zijn eigen voorwaar-
c in aan het ontwerp en de vormgeving.
l tgaande van het op de primaire functie
c .-baseerde ontwerp en inspelend op de
r ogelijkheden voor secundaire functies kan
t n landschapsvormgeving worden gezocht,
v aarmee recht wordt gedaan aan het landschap
a s geheel en aan het bijzondere karakter van
c kering.
1 :n behoeve van de Oosterscheldekering zijn,
ii opdracht van de Rijkswaterstaat, landschaps-
s jdies verricht door de Stichting voor Land-
s hapsplanning en Ontwerp te Wageningen.
f 3 studies hebben in hoofdzaak betrekking op
c elementen die in landschappelijk opzicht
k nnen worden beïnvloed, namelijk de damvak-
k n met de werkterreinen, de bouwputten en
c werkhavens. De studies zijn begeleid door
e n stafgroep waaraan wordt deelgenomen
c or de.Deltadienst, de directies Sluizen en
uwen en Bruggen, Staatsbosbeheer en het
a chitectenbureau dat de vormgeving van de
t tonwerken verzorgt.
C n een visie met betrekking tot de landschaps-
v.'rmgeving te kunnen onderbouwen is
u (gebreid aandacht besteed aan de specifieke
k nmerken van het landschap van de Ooster-
s helde, toegespitst op het westelijke gedeelte.
E shalve aan de Oosterschelde zelf is eveneens
a ndacht besteed aan de landschapskenmerken
v rn de aangrenzende gebieden, namelijk
E :;houwen-Duiveland en Noord-Beveland,
v aarvan het landschap niet los kan worden
c ?zien van dat van de Oosterschelde zelf. Bij de
I ndschapsanalyse is verder ook ingegaan op
d technische verschijningsvorm van de
C osterscheldekering, die een nieuw element
g lat vormen in het bestaande landschap. Aan
d i essenties van het landschap van de Ooster-
s helde en van de kering is in deze Berichten
r eds eerder aandacht besteed (Bericht 85,
augustus 1978), zodat we nu op dat onderdeel
van de landschapsstudies niet verder ingaan.
Bij de keuze van de uitgangspunten die bij de
landschapsvormgeving kunnen worden
gehanteerd is overwogen dat de Oosterschelde
kering wordt gebouwd met een tweeledige
doelstelling, namelijk om de vereiste veiligheid
tegen overstromingen te garanderen en om het
waardevolle getijdemilieu te handhaven. In
landschappelijk opzicht betekent dit dat het
technische patroon van de kering als het ware
over het te handhaven natuurlijke landschaps
patroon wordt gelegd. Deze beide patronen
vormen een sterk contrast, waarin het tweeledig
karakter van de kering wordt weerspiegeld. Op
grond van deze overweging wordt als voor
naamste uitgangspunt voor de landschaps
vormgeving voorgesteld dit tweeledige
karakter zoveel mogelijk zichtbaar te maken en
te accentueren.
Tussen de Oosterschelde en de Noordzee blijft
de ecologische samenhang gehandhaafd. Als
gevolg van de bouw van de kering ontstaat er
echter een visuele barrière. Alleen vanaf het
hoogste punt van de kering - 12 m boven
N.A.P. - kunnen beide zijden worden overzien.
Het versterken van deze visuele relatie, als
uitdrukking van de blijvende ecologische
samenhang, wordt van groot belang geacht.
De plaat Neeltje Jans, die een belangrijke
natuurfunctie heeft, grenst direct aan de kering
en is gemakkelijk bereikbaar. Door middel van
een hierop afgestemde landschapvormgeving
zou de bereikbaarheid vanaf de kering zoveel
mogelijk kunnen worden beperkt.
Door de aanwezigheid van in functioneel
opzicht secundaire dwarselementen, zoals
bouwdokken en werkhavens, wordt het uitzicht
over het water vanaf de kusten van Schouwen
389
