biologie en fysische chemie. De eerste twee
verrichten hoofdzakelijk waterkwaliteitsanaly
ses; de laatste doet analyses voor het bodem
onderzoek.
De werkzaamheden van de laboratoria
bestaan om te beginnen uit analyses van in
water opgeloste stoffen die niet met sensoren
in meestsystemen worden gemeten, zoals
zouten, nutriënten, metalen en opgeloste
koolstof. De concentraties van deze stoffen in
het water zeggen veel over het verloop van de
waterkwaliteit in een bekken onder invloed
van externe belastingen, zoals polder-, regen
en rivierwater, en de interne processen,
waarvan de voedselketen de belangrijkste is.
Voorts analyseert men in water gesuspendeerd
slib, zand en plankton. De concentraties
daarvan zijn van belang voor het kennen van
stoftransporten in watersystemen. De kwaliteit
van gesuspendeerde stoffen bepaalt daarenbo
ven de aard en verspreiding van micro-veront
reinigingen. Parameters die met sensoren in
het veld worden gemeten, worden door het
laboratorium geijkt.
Naast deze analyses ontwikkelen en introdu
ceren de chemische laboratoria nieuwe
analysemethodieken. Eén van de nieuwe
ontwikkelingen betreft hogedrukvloeistof-chro-
matografie, die het mogelijk maakt verschillen
de componenten van chlorofyl in plantaardig
plankton te bepalen.
De laboratoria nemen ook deel aan internatio
nale afstemming van onderzoeksmethodieken
en analyses. Dit is van belang voor het
verkrijgen van internationale erkenning en
voor de uitwisselbaarheid van gegevens.
Verwerkingen
De vierde groep van de afdeling Technische
Ondersteuning wijdt zich aan de verwerking
en de visuele presentatie van de onderzoeks
resultaten.
Het rekencentrum zorgt voor verwerking en
opslag van alle binnenkomende gegevens.
Men ontwikkelt zelf de daarvoor benodigde
programma's.
Zowel technisch als organisatorisch heeft het
rekencentrum de afgelopen jaren een enorme
ontwikkeling doorgemaakt. Dit is niet zo
vreemd, als men bedenkt dat thans alle
vak-disciplines van het onderzoek bij Milieu en
Inrichting gebruik maken van de opslag en de
programma's van automatiseringsapparatuur.
De stroom van gegevens is dan ook enorm
toegenomen.
Technisch gesproken gaat het vooral om het
omzetten van een systeem met tafelcomputers
naar een systeem met minicomputers
HP 1000. Tegelijk zijn grote veranderingen
aangebracht in het opslaan van de gegever s
en de controle op juistheid.
Door de snelle ontwikkelingen op automati e-
ringsgebied is het tevens noodzakelijk
onderzoekers op te leiden of te adviseren; e
coördinerende taak nam daartoe sterk toe. De
meest recente belangrijke ontwikkelingen z jn
enerzijds de samenstelling van programma s
voor zowel veldonderzoek als interpretaties
en anderzijds van programma's waarmee
meetresultaten grafisch kunnen worden
weergegeven.
Dit laatste is de taak van de groep 'Visualisa ie',
die zich heeft ontwikkeld tot een aan het
milieu-onderzoek aangepaste verwerkingsean-
heid van ruwe gegevens naar hoogwaardig
tekenwerk. Het traditionele tekenwerk, zoa 3
we dat kennen bij een bouw- of beheersdienst
in de vorm van bestek- en werktekeningen
wordt bijna niet meer uitgevoerd. Daarvooi ir
de plaats zijn nieuwe vormen gekomen van
visuele presentatie. Met behulp van foto's n
schetsen vervaardigt men ontwikkelingska r-
ten op het gebied van recreatie, natuur en
bouwkundige werken, ook drie-dimensionaal.
Verder maakt men schetsen en tekeningen
voor allerlei onderzoeken, met gebruik van
speciale druktechnieken. Ten slotte levert i ren
fotografisch werk ten behoeve van veldonc er-
zoek: zo worden vegetatie-ontwikkeling en
sedimentatiepatronen met een camera die
omhoog is gebracht met een vlieger, in be. ld
gebracht.
Tot slot nog een enkel woord over het
functioneren van de afdeling Technische
Ondersteuning bij de uitvoering van projec en
van de hoofdafdeling Milieu en Inrichting.
Figuur 1 illustreert de werkwijze bij het ma .en
van een rapport over ecologisch onderzoe! in
de Oosterschelde.
De projectgroep die de rapportage moet
verzorgen is samengesteld uit vertegenwo x
digers van de verschillende specialistische en
technische afdelingen. Zij zorgen voor het
aanvragen van de bijdragen van de technische
disciplines, en voor verdere communicatie en
coördinatie. Voor elk project wordt vooraf een
meerjarenplan opgesteld.
Bij de hoofdafdeling Milieu en Inrichting wordt
door verschillende projectgroepen aan
meerdere produkten gewerkt. Intensief
contact tussen de specialistische afdeling n
en de afdeling Technische Ondersteuning
blijkt een belangrijke voorwaarde te zijn vc or
het halen van de vooraf geplande produkt 3.
328
