Een integraal beleidsplan
voor de Westerschelde
I e Westerschelde kent omvangrijke
aheersproblemen: de vele gebruiksfuncties
sbben teveel onderling conflicterende
ïlangen. Een van de belangrijkste proble-
en waar de beheerder van deze internatio-
le vaarweg mee wordt geconfronteerd, is
vervuiling van het water en de bodem
>or de industriële lozingen in het stroom
bied van de Schelde en de Westerschelde.
aarbij komt dat er steeds moet worden
ibaggerd om de vaarweg in stand te
auden of te verbeteren. Dit tast de natuur-
ke dynamiek van het systeem aan, en het
aroorzaakt aantasting van de oevers en
;horranden. Vooral gezien vanuit de
n atuurfunctie maakt dit de Westerschelde
t t een probleemgebied.
A deze menselijke ingrepen en ontwikkelingen
zi n geleidelijk verlopen over een periode van
ti ntallen jaren. Niettemin tasten zij het
w. Jtersysteem in zijn functioneren en potenties
d apgaand aan.
H it beleid dat werd gevoerd ten aanzien van
d verschillende functies vertoonde tot nu toe
e n ad-hoc-karakter. Het is per functie met de
tij i mee ontwikkeld zonder dat daarbij
e; igerlei integratie-gedachte voorop heeft
g staan.
D i visie op het beheer van watersystemen is
e hter in: het laatste decennium aantoonbaar
V randerd. De integratie van delen van de Wet
V rontreiniging Oppervlaktewater, de Grond-
vi sterwet en de Wet op de Waterhuishouding
ir één nieuwe Wet op de Waterhuishouding,
is daar een voorbeeld van. Dit veranderings-
p oces heeft dan ook aanleiding gegeven tot
h )t opstellen van een integraal beleids- en
b ;heersplan voor de Westerschelde.
t 3 provincie Zeeland, het rijk, en de aan de
V esterschelde grenzende gemeenten en
v aterschappen hebben daartoe begin 1986
t jsloten. Dit plan heeft tot doel een integrale
sie op het Westerscheldegebied tot stand te
t engen, en beleid te formuleren dat gericht is
d het verwezenlijken van die visie. Daartoe
3nt afstemming plaats te vinden van het
or de betrokken overheden te voeren
t )leid, en dienen uitspraken te worden
c daan over de wijze waarop het bestuurlijk
idisch instrumentarium van de beleidvoer-
f ;rs inzake de Westerschelde kan worden
gezet. Het integrale beleidsplan voor de
esterschelde krijgt zelf geen juridische
atus. Het vormt echter, nadat over de
houd overeenstemming is bereikt, voor de
etrokken overheden de inhoudelijke basis
voor plannen in de sfeer van de ruimtelijke
ordening en met betrekking tot het waterbe
heer.
Een beleidsplan voor de Westerschelde blijkt
niet goed te kunnen worden opgesteld
uitsluitend aan de hand van het tot nu toe
verrichte onderzoek. Er moet meer onderzoek
komen dat kan bijdragen aan het maken van
verantwoorde beleidskeuzes en aan de
uitwerking van het beleid.
De onderzoeken die nog in de Westerschelde
moeten worden verricht, hebben vrijwel
allemaal betrekking op de morfologie en de
water- en bodemkwaliteit. Een deel van het
lopende onderzoek heeft betrekking op het
maatschappelijk functioneren van de Wester
schelde. De resultaten ervan zullen eerst
worden gebruikt bij het uitwerken van een
aantal beleidsmogelijkheden. Daarna zullen ze
worden toegepast bij het opstellen en
uitvoeren van het gekozen beleid.
Alvorens op het lopende en het nog te
verrichten onderzoek in te gaan, beschrijven
we eerst uitgebreider welke problemen en
conflicten er spelen met betrekking tot de
Westerschelde.
De morfologie omvat het geheel van verande
ringen in het bodemprofiel, zowel door
natuurlijke processen als door menselijke
ingrepen.
Eén van die processen is het verplaatsen van
bodemmateriaal door de stroming, zodat het
bodemprofiel verandert. Omgekeerd wordt de
waterbeweging beïnvloed door dat bodempro
fiel. In een natuurlijk systeem bestaat er in dit
opzicht een dynamisch evenwicht. In de
Westerschelde wordt dat verstoord door
baggeractiviteiten en zandwinning, waarbij
