HAVIK EN AALSCHOLVER ONDER VUUR
Iedereen heeft het kunnen lezen in de kranten en het is
zelfs op de TV geweest. De havik en de aalscholver, twee
vogelsoorten die zich er de laatste jaren weer een
beetje bovenopwerken, zijn het mikpunt geworden van de
jagers en postduivenhoudersresp. de viskwekers.
De "geweer-jagers" klagen over de vermeende schadelijke
gevolgen van het toenemende aantal havikken op dit mo
ment 400 paar in heel Nederland)die in samenwerking
met de vos en met instemming van de natuurbeschermers een
aantal op de grons broedende vogels (korhoen, wulp, nacht
zwaluw) zouden uitroeien. Hun strijd resulteerde onlangs
in vragen van de Tweede Kamerleden Waalkens en Evenhuis van
WD, die min. Braks (landb&Visserijlaat weten dat er
teveel havikken zijn en daarom de korhoen uitgeroeid wordt.
De jacht openstellen op de havik zou hier oplossing bieden,
zeggen zij. En passant suggereren ze, dat ook het aantal
buizerds en kiekendieven wel wat aan de hoge kant wordt
in ons land. Moet echter de achteruitgang van de korhoen
niet gezocht worden in biotoopverlies, verkeerd beheer van
de nog overgebleven geschikte gebieden en dus bij ons
mensen zelf?
Het is niet verwonderlijk dat juist Waalkens eBnEvenhuis
deze vragen stellen. In 1977 stemden zij bij wijziging van
de jachtwet tegen het voorstel om onder meer korhoenders,
houtsnippen en dassen volledig te beschermen. Van "deze
prachtige dieren" zit het prachtige zeker in het jachtgenot?
En wie heeft wel eens een predator ontmoet die zijn prooi
uitroeit? Een predator past zich aan het voedsel aanbod
aan en daar zit het volgende probleem. Wilde duiven hebben
we veel, maar ook minder wilde kennen we en we hebben er
zelfs in hokken. De laatste laten we elke week honderden
kilometers vliegen omdat ze dat leuk vinden. Of niet?
Velen blijven vermoeid ergens hangen, langs de weg
op de akkers, bij de bossen, in de weilanden enz.
Dan is het zeker niet vreemd als een havik zo'n talrijke
en gemakkelijke prooi af en toe eens pakt. En zeker ook niet
tot ongenoegen van de landbouwers die op hun akkers de nodige
overlast van deze vogel ondervinden. Het gaat wel een beetje
te ver om een aanklacht tegen de havik in te dienen
ten behoeve van de hobby om duiven te houden. En waarom
beschouwen de jagers, die de duiven met man en macht beheren,
die havikken niet als bondgenoot?
De aalscholver is het zwarte schaap (cq vogel) van de
hengel-jagers. De OVB (Organisatie voor Verbetering van
de Binnenvisserij) vindt dat er moet worden ingegrepen
nu grote aantallen aalscholvers uit de Oostvaardersplassen
de visvijvers van deze organisatie bij Lelystad leeg
vissen. Dit ingrijpen houdt dan niet in, zoals je verwacht,
de faunavervalsing vanuit kweekvijvers, maar de aalscholvers
die geschoten moeten worden of verjaagd naar andere ge
bieden. Aalscholvers vervullen hun rol in het ecologisch,
zo precies uitgedachte systeem. Zo toonde van Dobben
(1952) aan dat het merendeel van de prooi vaak aangetast
is door inwendige parasieten, die de vissen langzamer
maakt. Verder geldt in dit systeem, dat er regulatie
optreedt tussen predator (=aalscholver) aantallen en
prooi (=vissen) aantallen. Waar kuntmatig in kweekvijvers
onnatuurlijke grote hoeveelheden vis worden gehouden,
kan men deze vogels niet kwalijk nemen daar als regulator
op te treden. In de natuurlijke toestand had het voedsel
gebrek deze visstand al lang beperkt. Om viskwekerijen
in stand te houden moet men nu de natuurlijke belagers
uitschakelen. Door de kolonie te verjagen veroorzaakt
men een grote verarming van een groots natuurgebied en
bovendien verplaatst men het probleem. Men moet dus de
kwekerij zelf beschermen. Helaas koos men voor afschieten
en niet voor andere preventieve maatregelen als verjagen,
verwijderen van alle palen en bedrading van de oevers bij
de visvijvers, het aantrekkelijker maken van de oor
spronkelijke visplaatsen. Bovendien zouden de nederlandse
vissers zich eens moeten afvragen of een verantwoord
beheer van het viswater dat hele kweekgebeuren in
vijvers niet onnodig zou kunnen maken.
Ik kan slechts eindigen met te zeggen dat ik hoop dat
deze zaken allemaal (nog eens) goed doordacht worden en
deze vogels niet de dupe worden van onze menselijke
macht en onbegrip. -
Eric Marteijn, Oranjestr. 11, 4515 Ca IJzendijke
-23-
