De mannetjes zijn te herkennen aan hun donkere uitwen
dige kwaakblaas, waarmee ze in de paartijd een bijzon
der luid gekwaak kunnen produseren: een geluid wat valt
te omschrijven als 'kSkêkê'Toen het geluid van de
boomkikker op de band werd afgedraaid, was dit voor de
meesten een bekend geluid, zonder ooit geweten te hebben
dat het het geluid van een boomkikker was.
De vrouwtjes hebben een witte keel en kwaken niet.
De groene kleur kan naar gelang van de omstandigheden
snel veranderen: een exemplaar werd ontdekt bij het ont
waken uit de winterslaap met een donkergroene kleur,
binnen enkele minuten was de kleur veranderd in licht
groen.
De boomkikker is maar een beperkt deel van het jaar
aktief. Ongeveer half april ontwaken ze uit hun winter
slaap en begint de paringsaktiviteit. Het mannetje zoekt
snachts
De boomkikker is maar een beperkt deel van het jaar
aktief. Ongeveer half april ontwaken ze uit hun winter
slaap en begint de paringsaktiviteit. Het mannetje
zoekt 's Nachts de poel of veedrinkput op, waar de eitjes
in afgezet gaan worden en bezet daar een zangpost. Met het
harde verdragende gekwaak wordt geprobeerd een vrouwtje
te lokken, wat vooral tussen half mei en half juni
het aktiefst gebeurt. De vrouwtjes verschijnen bij de
poel als ze aan leggen toe zijn, waarna de paring volgt.
De eitjes worden afgezet in het water in de vorm van
kleine eiklompjes, met daarin 30-100 eitjes, die op
gehangen worden aan plantendelen. Elk vrouwtje zet
zo'n 5 tot 10 eiklompjes af.
Na enkele weken komen de dikkopjes uit, waarna het
ongeveer nog 2% maand duurt voor de metamorfose tot
volgroeide kikker is voltooid. Maar er gaan dan nog 3
tot 4 jaar overheen voor de boomkikker geslachtsrijp
is. Op het eind van de zomer kan men de mannetjes nog
horen kwaken, wat uniek is in de amfibiën-wereld.
De boomkikker maakt van diverse biotopen gebruik.
Een winterbiotoop, waarin overwinterd wordt en waar
over nog maar heel weinig bekend is. De poel, waarin
gepaard wordt en de eitjes worden afgezet. De boom
kikker trekt elke nacht van het struikgewas naar de poel
en weer terug. Overdag ontplooit de boomkikker weinig
aktiviteit en is vaak op de zelfde plaats, soms midden
in de zon, aan te treffen.
Het onderzoek heeft een goed beeld opgeleverd van de
verspreiding van de boomkikker en zoals gezegd met een
verrassend resultaat. De boomkikker staat er hier in
de streek in vergelijking met de rest van Nederland het
beste voor. Hier werden de grootste aantallen genoteerd
-52-
(700-800 zangposten in '1982) verspreid over een rede
lijk groot gebied. Gebleken is dat 70-80% van de kikkers
in dezelfde poel terugkeren. Toch verplaatsen ze zich
soms over grote afstanden, zoals bij een gemerkt exem
plaar, dat in 9 dagen 1700 meter aflegde1
De boomkikker is een wettelijk beschermd dier. Daarmee
zijn alle problemen jammergenoeg niet opgelost. Be
langrijker voor alle dieren is een gezonde leefomgeving,
die hen in staat stelt zich volledig en gezond te ont
wikkelen. Het verdwijnen van bepaalde dieren, zoals de
boomkikker, is dan ook een teken dat het met die omge
ving niet goed gaat, ook met andere planten en dieren
die in die omgeving thuishoren.
Belangrijke reden voor de achteruitgang van de boom
kikker is de omzetting van grasland in akkerland en
daarmee het verdwijnen van veedrinkputten en kruidenrijke
terreinen. Ook verdwijnen er steeds meer overhoekjes en
de daargroeiende ruigte kruiden. Zeker zo belangrijk
is het beheer van dergelijke overhoekjes en bermen.
Duidelijk zal zijn dat afbranden en onkruidbestreiding
met de gifspuit zeer nadelige gevolgen ook voor de
boomkikker hebben. Ook de hakterievuurbestreiding
betekent biotoopverlies voor de boomkikker in enkele
gevallen. Bijvoorbeeld rond Aardenburg, de plaats met de
grootste poelendichtheid, heeft de hakterievuurbestrei
ding zijn sporen nagelaten. Maar ook de aanleg van wan
delpaden heeft hier de leefwereld van de boomkikker
aangetast.
West Zeeuws Vlaanderen is het laatste bolwerk van de
boomkikker in Nederland, met een nog redelijk gezonde,
maar kwetsbare populatie. Daar kunnen we trots op zijn,
zeker, maar we moeten er ook voor zorgen dat dat zo kan
blijven. Het Duumpje zal zich zeker blijven inzetten
voor het behoud van de boomkikker en haar biotoop.
Thijs Kramer.
-53-
