I
DE WESTERSCHELDE
Op 3 september jl. stond Johannes de Doper op de dijk
tussen Breskens en Nummer Een en bleef daar enkele dagen
staan. Met zijn gezicht naar het binnenland gericht en
zijn armen wijd gespreid vroeg hij aandacht voor de
waarheid over de Westerschelde.
Pastoor Gielliet gaf onder een dreigende hemel uitleg voor
de belangstellenden over de symboliese betekenis van deze
wonderlijke verschijning.
Thijs Kramer bracht namens het Duumpje de ongerustheid
onder woorden over de verontreiniging van de Westerschelde
met alle gevolgen van dien. Hieronder de verklaring die
hij aflegde:
"Tussen de Zeeuwen en het water is er van een zekere haat -
liefde verhouding sprake. Het zeewater blijft een kon
stante bedreiging vormen. Maar aan de andere kant zou
Zeeland Zeeland niet zijn zonder de zeearmen en al die
andere wateren, kreken, sloten. Om er op te varen, te
vissen of te verdrinken. Want is het juist niet de spanning
van het onberekenbare water wat velen aantrekt. De zee,
de golven, als ongerepte natuur, waar alleen met kennis
van zaken, met respekt mee omgegaan kan worden. En even
fascinerend is alles wat in en rond het water leeft.
Mysterieus zelfs, dat onderwater leven, met z'n schelpen,
weekdieren, vissen en plankton. En aan de oevers het rijke
bodemleven in het slik, de kreeftjes, krabjes, piertjes,
mossels en kokkels. Voedsel voor duizenden vogels, die in
vele soorten slikken en schorren bevolken en een kleur
rijke omlijsting vormen van deze grote uitgestrekte na
tuurgebieden. Want zo moet je de zee en de zeearmen eigen
lijk beschouwen, als grote natuurgebieden.
Het is op het eerste gezicht moeilijk voor te stellen,
maar ook de Westerschelde is een natuurgebied van inter
nationale betekenis. Het zijn de grote vrachtschepen,
tankers en industriegebieden die het beeld bepalen van de
Westerschelde. Toch vinden we in en langs dit gebied
natuurgebieden van internationaal belang: Saaftinge,
de Hooge Platen en al de andere schorren en slikken
zijn voor het buitenland zeldzame terreinen met een bij
zonder aan het getij aangepaste vegetatie en grote aantal
len vogels. Aantallen die na het afsluiten van de Ooster-
schelde nog zullen toenemen. Daarnaast heeft de Westerschel
de voor enkele vissoorten een kraamkamerfunktie, vooral
voor de garnaal. Maar de verontreiniging van de Wester-
-92-
schelde heeft zulke vormen aangenomen, dat ze een bedrei
ging vormt voor deze natuurwaarden, maar ook Voor de mens.
Waar zijn dè zeehonden en bruinvissen gebleven, die hier
enkele tientallen jaren geleden de Schelde opzwommen?
Zeeaster (voor de Zeeuwen lamsoor) en zeekraal zijn zo
verontreinigd met vooral Cadmium en kwik (wel de twee
kwalijkste zware metalen) dat consumptie een gevaar voor
de gezondheid inhoudt. Dit bleek uit onderzoekingen op het
schor van Waarde, maar is nu ook voor Saaftinge gekonsta-
teerd. Ook veilig zwemmen in grote delen van de Wester
schelde is er niet meer bij.
Zo willen we een volgende bedreiging onder de aandacht
brengen. Uit onderzoek is gebleken dat schelpdieren
uit de Westerschelde hoge gehaltes van de gevaarlijke
stoffen cadmium en PCB's bevatten. Meestal nemen de gehal
tes zware metalen van oost naar west in de Westerschelde
af, maar dit geldt niet voor cadmium. Dit heeft er toe
geleid, dat de beroeps kokkelvisserij op advies vein
het Minnisterie van Visserij uit de Westerschelde is ver
dwenen. (Verbieden is niet mogelijk omdat de Westerschelde
traktaat-gebied is). Uit onderzoek naar mossels, die
als vergelijkingsmateriaal kan dienen voor kokkels volgens
de deskundigen, is gebleken dat er erg hoge gehaltes
cadmium voorkomen, ook in het kust gedeelte tussen Bres
kens en Terneuzen. In deze strook zijn gehaltes gemeten
van 1-2 mg/kg. De richtlijn van het ministerie voor toe
laatbare gehaltes cadmium in schaaldieren ligt op lmg/kg.
Vooral regelmatige consumptie van kokkels vormt op basis
van deze gegevens een ernstige bedreiging voor de gezond
heid. Cadmium hoopt zich op in het lichaam. Regelmatig
eten van kokkels met een hoog gehalte cadmium betekent dus
een opeenhoping- van een flinke hoeveelheid van dit metaal
in het lichaam, wat vooral voor de nieren erg gevaarlijk
wordt. Ook bepaalde vormen van kanker worden in verband
gebracht met cadmium.
-93-
