kleine lmfóe&Afóelef*ehteH KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN IN ZEEUWS VLAANDEREN HET BELANG VAN REGELMATIG ONDERHOUD EN DE ROL DIE VRIJWILLIGERS DAARBIJ KUNNEN SPELEN: Zeeuws-Vlaanderen is in Zeeland de streek met naar verhouding de meeste kleine landschapselementen. Wat zijn kleine landschapselementen? Welke rol spelen ze in het totaal van het landschap? Om welke elementen gaat het? Hoeveel zijn er en in welke onder- houdstoestand verkeren ze? Welk regel matig onderhoud is nodig en hoe kan dat bereikt worden? Wat is de rol van de vrijwilliger en tenslotte de financiële kant van de zaak. EEN DEFINITIE 'Onder afzonderlijke landschapselemen ten worden individuele kleine elementen verstaan in het landschap met natuur wetenschappelijke en/of kultuurhistoris- che waarde, met inbegrip van geomorfo- logische en geologische belangrijke ob- jekten' (Strulctuurschema natuur- en landschapsbeleid, 1981) In Zeeuws Vlaanderen kunnen we de volgende kleine landschapselementen aantreffen: -knotbomen -heggen -veedrinkputten -hoogstamfruitbomen -hakhoutbosjes -kleine natuurgebiedjes Deze lijst is nog uit te breiden met bv. grenspalen en solitaire bomen, maar de genoemde zijn toch wel de belangrijkste. DE ROL VAN KLEINE ELEMENTEN IN HET LANDSCHAP Kleine landschapselementen hebben al lemaal een duidelijke landschappelijke waarde. De term landschap wordt in na tuurbeschermingskringen vaak gebruikt, maar het probleem is dat iedereen een eigen idee heeft over wat landschap ei genlijk is. Iemand met oog voor natuur schoon heeft daar andere gedachten over dan bv. een boer met een moderne, grootschalige bedrijfsvoering. Als je aan een Arabier vraagt wat hij vindt van het woestijnlandschap, antwoordt hij, dat het een slechte plaats is om je kamelen er te laten grazen. De beleving van het landschap is dan ook iets heel persoon lijks. Een korte omschrijving van landschap: het landschap is onze zichtbare omgeving en bestaat uit elementen. Het woord ele ment moet in dit verband nogal breed worden gezien en grofweg zijn ze in drie groepen in te delen.: -elementen die een weerslag zijn van het abiotisch patroon (heuvels,kreken,kreek ruggen) -elementen die het gevolg zijn van men selijke aktiviteiten (boerderijen, weilan den) -de groene, levende biotische elementen (bosjes, heggen, moerassen) Kleine landschapselementen vormen door hun verfraaiing en onderbreking van de ruimte een wezenlijk onderdeel van het landschap. EEN INVENTARISATIE De knotwilg is een klein landschapsele ment dat al sinds het begin van de zeventiger jaren de aandacht heeft gehad vanuit de natuurbescherming. Tal van andere landschapselementen hebben ech ter wat langer moeten wachten op de aandacht, die ze zeker verdienen. In de loop van 1985 is de Stichting Landschapsverzorging Zeeland begonnen met een inventarisatie van een aantal landschapselementen in Zeeuws Vlaan deren. En hoewel deze inventarisatie nog niet is afgerond, bestaat er toch een re delijk beeld van het geheel. 1. KNOTBOMEN Het zijn met name knotvormen van Wilg en Populier en incidenteel die van andere soorten als Iep, Els, Es en Esdoorn, die verspreid door heel de streek aangetrof fen worden en waarvan het aantal waar schijnlijk enige duizenden bedraagt. De onderhoudstoestand is in net alge meen redelijk tot goed te noemen. Niet. in het minst als resultaat van de knot- aktiviteiten van de Steltkluut en het Duumpje in de jaren 1970-1984. Regelmatig onderhoud blijft strikt nood zakelijk en afhankelijk van de toestand van de onderstam moeten de knotbomen elke 3 tot 8 jaar éénmaal geknot worden. De grote landschappelijke, natuurweten schappelijke (broedplaats van meerdere vogelsoorten, standplaats voor andere planten) en kultuurhistorische (oud kui tuur gebruik) waarden van knotbomen lijken inmiddels algemeen erkent. 7

Tijdschriftenbank Zeeland

't Duumpje | 1985 | | pagina 9