huiszwaluwen in 1985
DE STAND VAN DE HUISZWALUW
IN WEST ZEEUWS VLAANDEREN IN
1985.
In de zomer van 1984 is de huiszwaluw-
stand in kaart gebracht door leerlingen
uit de hoogste klassen van de lagere
school in West Zeeuws Vlaanderen. Een
soortgelijk onderzoek is ook in 1967,
1968 en 1969 verricht. Uit deze arbeids
intensieve onderzoeken blijkt dat de
huiszwaluwstand in 15 jaar met meer dan
50% is afgenomen (van 4582 nesten in
1969 naar 1905 nesten in 1984). Zet deze
daling zich voort of is er hoop voor de
Huiszwaluw? Het volgende artikel hoopt
deze vraag te beantwoorden.
In de periode 8 tot en met 19 augustus
1985 zijn alle grote kolonies van meer
dan 50 nesten, een aantal middelgrote
kolonies en alle (mogelijke) broedplaat
sen van Aardenburg onderzocht op het
aantal huiszwaluwnesten. Dit houdt in
dat ruim een kwart van alle nesten in
West Zeeuws Vlaanderen (n 1905 in
1984) is gekontroleerd in 1985. De on
derzoeksperiode (half augustus lijkt laat
in het seizoen, maar Huiszwaluwen be
ginnen soms nog in juli aan de bouw van
een nieuw nest. Dit kan veroorzaakt
worden door late aankomst of door ver
storing van een eerdere broedpoging. De
resultaten staan in tabel 1
De kolonie van Goedleven 1 kon niet
geteld worden, omdat alle nesten waren
verwijderd in verband met het aanbren
gen van een nieuwe goot. De eigenaar
van de schuur dacht dat er ongeveer
evenveel huiszwaluwen hadden gebroed
als het jaar ervoor.
Uit de tabel blijkt dat het aantal getelde
huiszwaluwnesten is gedaald.Enkele ko
lonies zijn toegenomen in aantal, maar er
zijn ook een aantal kolonies afgenomen
in aantal, in een enkele geval is deze
afname zelfs draties. Een voorbeeld
hiervan is de Hoeve Wilgenhorst in Sluis,
waar het aantal nesten is teruggelopen
van 54 naar 37. Dit kan echter verklaard
worden door uitwisseling tussen verschil
lende kolonies. Waarschijnlijk zijn een
aantal paren naar de nabij gelegen
kolonie van de Badts, Zuiddijk Sluis ver
trokken. Deze kolonie nam in aantal toe
van 41 naar 54 nesten. Dit veranderen
van kolonie is ook gekonstateerd in
Oost-Duitsland Menzel, 1984 Toen
bleek ook dat Huiszwaluwen erg plaats-
trouw zijn aan de omgeving, waar ze al
eens gebroed hadden. Van alle oude
vogels zal meer dan drie kwart het vol
gend jaar binnen een straal van 1 kilo
meter van het oude nest broeden, een
derde zelfs aan het zelfde gebouw neste
len.
De lichte afname van het aantal nesten
heeft zich waarschijnlijk ook in de rest
van West Zeeuws Vlaanderen voorge
daan. De steekproef van ruim een kwart
van alle nesten van 1984 is echter aan de
lage kant. Daarom zal geprobeerd wor
den om volgend jaar meer kolonies te
kontroleren, zodat een betrouwbaar
beeld verkregen wordt van de stand van
de Huiszwaluw in west Zeeuws Vlaande
ren.
De lichte afname van de Huiszwaluw kan
verschillende oorzaken hebben. Ten eer
ste kan het een schommeling zijn in de
stand van de populatie. Het is bekend
dat er van jaar tot jaar grote verschillen
in aantallen broedparen kunnen optreden
in een bepaald gebied.
Het kan ook zijn dat de dalende trend
van de laatste iaren zich voort zet.
Niet alleen in onze streek, ook in andere
delen van Nederland is de Huiszwaluw de
laatste jaren sterk afgenomen (o.a.Veen-
huizen, 1984). Deze afname kan verschil
lende oorzaken hebben:Het minder be
schikbaar zijn van nestmateriaal, afname
van het voedsel en een verslechterde
voedselsituatie in de overwinteringsgebie-
den (zie ook D'Hoore et al, 1985).
Ondanks de afname van de laatste jaren
is West Zeeuws Vlaanderen nog rijk aan
Huiszwaluwen in vergelijking met andere
delen van Nederland. We moeten ook
zuinig zijn op deze prachtige en nuttige
vogel en hem de bescherming geven die
hij verdient.
Enkele leden van het Duumpje zullen de
daad bij het woord voegen en in overleg
met de eigenaar van de schuur in Goed
leven, de Huiszwaluwen de helpende
hand toesteken door de nieuwe goot weer
geschikt te maken, zodat één van de
grootste kolonies behouden blijft.
Dank aan Leo D'Hoore en Eric Marteijn
voor het tellen van enkele grote kolonies
en aan Lucien Boerjan, waarmee ik de
andere kolonies geteld heb.
Rob van Westrienen.
LITERATUUR
D'Hoore, L., E. Marteijn, T. Kramer en P. van 't
Westeinde, 1985. Huiszwaluwprojekt. Het Duumpje
(11), 3: 3-5.
Menzel, H., 1984. De Mehlschwalbe. Die Neue Brehm-
Bücherei 548, Wittenberg-Lutherstadt.
Veehuizen, W.D., 1984. Huiszwaluwtelling rond Breda
en Broedresultaten van Huiszwaluw. Vogeljaar 32:
89-90.
Tabel 1: Het aantal getelde huiszwaluw
nesten in een deel van WZVl in 1984 en
1985.
plaats tijd
1984
Wittestraat 2, Biervliet 89 91
Melkfabriek IJzendijke 65 60
Langeweg 11, Aarctenburg 57 57
Goedleven 1 56
Buise Maagdenweg, Draaibrug 54 58
D'Hoore, hoeve Wilgenhorst Sluis 54 37
de Bats, Zuiddijk, Sluis 41 54
Aardenburg (32 adressen) 79 74
Heille (2 adressen) 19 12
Kruisschans/Stierskreek 20 11
Nozemansweg 8, Steenhove. 21 31
Totaal(zonder Goedleven) 499 485
S Is
15
