natuurbescherming.
Wat houdt de HELP nu eigenlijk in? De
Herziening Evaluatie Landinrichtings
Plannen (HELP) is te omschrijven als
het door het bepalen van de effekten van
de uitvoering van een landinrichtingsplan
en het stellen van deze effekten tegen
over de kosten van het plan, vast te
stellen in hoeverre een bepaald plan een
bijdrage zal leveren aan de doelstellingen
die men met het plan beoogt. Van alle
kanten is er kritiek gekomen op het
opnemen van de HELP in de landin
richting (o.a. van Natuur en Milieu). Het
gaat te ver deze kritiek in dit artikel vol
ledig te bespreken. Kort gezegd komt het
er op neer dat de vrees bestaat dat het
ekonomiese (lees geldelijke) afweging
wordt van de verschillende bij de landin
richting betrokken belangen, waarbij het
belang van de natuur- en landschapsbe
scherming het onderspit moet delven.
Daarom is voorgesteld i.p.v. de HELP
de MER (Milieu Effekt Rapportage) op
te nemen in de landinrichtingswet. De
verwachting is dat dit een betere
belangenafweging garandeert. De MER
kan omschreven worden als een hulp
middel bij de besluitvorming en bestaat
uit het maken van een millieu-effekt—
rapport.
- DIVhiKSE vormen
In de Landinrichtingswet worden een
viertal landinrichtingsvormen besproken.
Als belangrijkste vormen kunnen we de
herinrichting en de ruilverkaveling noe
men. Een belangrijk onderscheid tussen
beide vormen bestaat uit de gebieden die
er eventueel voor in aanmerking komen.
Voor herinrichting komen gebieden in
aanmerking die naast een agrariese
funktie ook in belangrijke mate een
nietagrariese funktie vervullen of moeten
vervullen. Voor een ruilverkaveling
komen die gebieden in aanmerking die
een overwegend agrariese funktie hebben
en waarbij niet-agrariese funkties een
ondergeschikte betekenis hebben. Ruil
verkaveling als vorm van landinrichting
houdt in feite hetzelfde in als de ons al
jaren bekende ruilverkavelingen, nl. het
streven naar een zo goed mogelijke
agrariese struktuur, wel niet ten koste
van alles, maar wel van veel. Bij herin
richting daarentegen gaat het gehele
gebied op de schop, waarbij de verschil
lende belangen tegen elkaar worden
afgewogen. Dus niet uitsluitend kijken
naar de landbouw, maar evenveel recht
doen aan natuur, landschap, rekreatie
e.d.
Naast deze 2 vormen van landinrichting
worden in de wet nog 2 vormen
genoemd. Als eerste de aanpassingsin
richting. Deze vorm van landinrichting
wordt in een gebied in samenhang met
het treffen van een op zich zelf staande
infrastrukturele voorziening van natio
naal of regionaal belang plaats en is
aanvullend en volgend van karakter.
Als tweede (de 4e landinrichtingsvorm) is
de ruilverkaveling bij overeenkomst
genoemd. Dit is een vorm van
landinrichting waarbij drie of meer
eigenaren hun grond samenvoegen, die
opnieuw verkavelen en weer verdelen.
Een eenvoudige ruilverkaveling in feite,
met ook een eenvoudige totstandkomings
procedure dan in geval van een
ruilverkaveling.
Tot zover een beschrijving van de
vormen van landinrichting die in de wet
zijn genoemd. Voor het gebied tussen
Oostburg-Aardenburg-Sluis is men van
plan een administratieve ruilverkaveling
toe te passen. Dit is dus de vorm van
landinrichting die niet in de wet is
genoemd. Wat moet nu onder zo'n
administratieve ruilverkaveling verstaan
worden?
ADMINISTRATIEVE
RUILVERKAVELING
De administratieve ruilverkaveling is een
vorm van ruilverkaveling die nog niet
eerder is toegepat. M.a.w. het gebied
Sluis-Oostburg heeft de primeur. Dit
heeft als nadeel dat we over de inhoud
van zo'n administratieve ruilverkaveling
nog heel weinig weten. Zodoende is het
voor een natuurbeschermingsorganisatie
ook moeilijk een mening over dit
fenomeen te geven en te weten hoe je er
op in kan spelen.
Ik zal enige gedachten die de basis
vormen van de administratieve ruilver
kaveling zo goed mogelijk proberen weer
te geven.
Bij deze vorm van ruilverkaveling ligt
het aksent op de herverkaveling van
de grond die binnen het omschreven
gebied valt. De benodigde werken
moeten zich in hoofdzaak beperken tot
werken nodig om de bestaande situatie
aan te passen aan de nieuwe kavel-
grenzen.
Belangrijke vragen die deze omschrijving
oproepen zijn:
- over welke financiële middelen beschikt
men
- wat verstaat men onder benodigde
werken en welke betekenis hebben die
voor natuur en landschap.
Over de eerste vraag kan opgemerkt
worden dat het gebied Sluis-Oostburg
niet voorkomt op de kaart behorende bij
het struktuurschema voor de landinrich
ting. Op deze kaart staan in principe alle
gebieden die in Nederland voor landin
richting in aanmerking komen. Voor de
gebieden die wel op de kaart voorkomen
is een rijksbijdrage van 5000 beschik
baar. Wanneer een gebied er niet op
voorkomt zoals in ons geval bestaat die
bijdrage uit 1000. Op basis van dit
bedrag per ha bestaat de verwachting
de in een administratieve ruilverkaveling
uit te voeren werken weinig ingrijpende
gevolgen zullen hebben. Toch is o.a.
door Natuur en Milieu de vraag gesteld
of het inderdaad met weinig ingrijpende
gevolgen zal blijven. Deze vrees is naar
voren gebracht omdat zo'n administra
tieve ruilverkaveling kan leiden tot het
op grote schaal toepassen van allerlei
subsidieregelingen ter verwezenlijking
van o.a. vaak ingrijpende kultuurtech-
niese werken.
Aan de andere kant bestaat tevens de
opvatting dat een administratieve ruil
verkaveling gunstig kan uitpakken voor
natuur en landschap, gezien een lager
inrichtingsnivo dan bij een ruilverkave
ling.
T.a.v. de benodigde werken zal het o.a.
belangrijk zijn of men bij de kavel
inrichting alleen uitgaat van kavelaan-
vaardingswerken of ook van kavelverbe-
teringswerken. Het idee van natuur en
Milieu om ongeacht de beschikbare
financiële middelen de eventueel uit te
voeren werken reeds vooraf aan banden
te leggen en dan te beperken tot de
allernoodzakelijkste aanpassingen lijkt
mij het overdenken meer dan waard.
Alleen op deze manier kan je er vrijwel
zeker van zijn dat een administratieve
ruilverkaveling geen of weinig ingrijpen
de veranderingen in de landschappelijke
situatie teweeg zal brengen.
SLOT WOORD
In dit artikel is aandacht besteed aan de
administratieve ruilverkaveling. Dit is
waarschijnlijk een vorm van ruilverkave
ling die voor ons landje van grote
betekenis zal zijn.
De administratieve ruilverkaveling zal
vanuit de natuurbescherming nauwlet
tend gevolgd moeten worden, en er zo
min mogelijk schade aan natuur en
landschap wordt aangebracht.
Jan Steurijs.
12
