with*
Aktirtteiteh
Ve7*6t$€H
BERGKORENMOLEN 'DE
HARMONIE'IN BIERVLIET
EXCURSIE 28 JUNI
BUSEXCURSIE NAAR DE
BIESBOS, 31 mei 1986.
gerd tegen het zogenaamde 'pelblik' (een
vertikale wand met gaten erin als een
rasp). Hierdoor liet de pel van de gerst
los. Het was een zeer nauwkeurig werk
en het moest hard waaien om de pelsteen
snelheid te geven.
In 1884 werd de stelling, een houten
gaanderij rond de romp om wielen en
staart te kunnen bedienen) vervangen
door een aarden wal, die afkomstig was
van de berg waarop een andere molen,
een staakmolen op een paar honderd
meter afstand gestaan had. De familie
Lijbaart kocht de grond voor ƒ100.
In 1881 werd de molen omgebouwd tot
korenmolen. De sporen van de oliemolen
zijn nu nog duidelijk te zien. In zijn
bestaan heeft hij verschillende restaura
ties ondergaan: in 1960, 1967 en 1985.
De laatste was een grondige restauratie,
waarbij het gehele metselwerk opnieuw
gevoegd werd, een nieuw wiek en kruis
gestoken. De molen werd nu voorzien
van zgn. fokwieken, een wieksysteem
waarbij al met weinig wind toch gemalen
kan worden. Het berust op het principe
van onderdruk zoals bij een vliegtuig
vleugel. Nogal ingewikkeld, maar de
molenaar zal u het graag uitleggen en
laten zien. Dit systeem is ook in Cad-
zand toegepast.
Voorts werden de 'boeghouten', zware
balken die de as met de wieken en de
kap dragen, vervangen. De molen staat
er nu weer schitterend bij en molenaar
Piet Lijbaart kan weer malen, weliswaar
niet meer zoals vroeger, toen er een
goede boterham in zat, maar toch nog
regelmatig voor enkele bakkers.
De familie Lijbaart kan met recht een
molenaarsgeslacht genoemd worden. In
Frankrijk, al lang voordat zij als Huge
noten naar hier vluchtten, waren zij al
molenaars! Dus pakweg 300 jaar. Zoiets
is in deze tijd, waarin alles, niets uitge
zonderd, steeds sneller verandert, haast
niet meer denkbaar. Als u de molen
bezoekt moet u daar eens bij stilstaan,
voorzover de moderne mens dit nog kan
en het werktuig, dat in 1000 jaar prak-
ties niet veranderd is op u laten inwerk-
ken. In deze molen kan dat nog, want er
is gelukkig nog veel oorspronkelijks
bewaard gebleven.
Sjaak Herman.
In 1842 werd deze molen gebouwd als
olie- en pelmolen. Het olie 'slaan' was
een bewerking waarbij lijnzaad geplet,
verwarmd en geslagen werd waarbij lijn
olie vrijkwam. Het pellen bestond hier
uit, dat gerst op een horizontale snel-
draaiende steen gestort werd, waardoor
het met kracht naar buiten werd geslin-
Door de bijna tropiese temperatuur moet
iedereen de schaduw of het strand
hebben verkozen boven een excursie naar
de Clarapolderkreken. Want om 13.00
uur bleef de markt van IJzendijke geheel
verlaten.
Na enige tijd wachten besloot ik als
excursieleider demokraties om het reis
doel te veranderen. Het was alweer zo'n
10 jaar geleden dat ik de oude muurtjes
van IJzendijke op planten had geïnven
tariseerd, dus.... zo gedacht, zo gedaan.
Zo'n muurtjesexcursie voert een mens
langs allerlei achteraf-paadjes, op bin
nenplaatsen (al dan niet met toestem
ming) en ook wel door huiskamers om
het reisdoel te bereiken: een bos manne
tjesvarens in een vochtig hoekje, een
muurtje met veel gele helmbloem of
stinkende gouwe en natuurlijk vooral
heel gewone soorten als muurvaren,
muurlewebekje en kantig wilgeroosje.
Veel meer leveren de Ijzendijkse muur
tjes helaas niet op. Het interessantst in
onze streek zijn toch nog altijd de
muurtjes langs de westgrens (haventje
Cadzand-Bad, kerk St. Anna ter Mui
den, de Stenen Beer en andere plekken
in Sluis en enkele plekken in en bij
Aardenburg) met soorten als klein glas-
kruid, tongvaren en stijf hardgras.
Na de muurtjes bezocht ik nog een ander
kuituurmonument: de molen. Daar kon
ik nog even verslag uitbrengen aan vrij
willig molenaar en mede Duumpje-lid
Sjaak Herman. En toen was ik nog net
op tijd thuis voor de koffie.
Alex de Meijer.
Zaterdag 31 mei 1986.
Het liet zich eerst aanzien, dat we niet
het vereiste aantal deelnemers bij mekaar
zouden krijgen om een bus te vullen.
Dat viel uiteindelijk nog heel erg mee.
Dankzij de deelname van een flinke
groep Steltkluutleden kon de knoop
worden doorgehakt en vertrokken we
voor deze zeer interessante reis.
De tocht ging over Antwerpen richting
Brabant. De buschauffeur deed z'n best
om het gezelschap alvast in de stemming
te brengen, maar natuur en landschap
was blijkbaar niet zijn favoriete materie,
want hij was al snel uitgepraat. Goed dat
er een paar zeer jonge deelnemers bij-
3
