gemaakt door mosdiertjes, bryozoa of
correcter ectoprocten worden ze in de
wetenschappelijke wereld genoemd. De
mosdiertjes zijn zeer kleine (mmestal klei
ner dan een halve millimeter) vastzitten
de, aquatische dieren die in koloniever-
band leven. Er zijn zo'n 4000soorten
mosdiertjes bekend die qua vorm een
enorme variatie vertonen. De struktuur
van de aparte individuen van de kolonie
kan echter altijd herleid worden tot een
basis bouwplan zoals weergegeven in de
figuur.
De soort die in Zeeland onder bepaalde
omstandigheden riffen vormt heet Electra
crustulenta en komt in praktisch alle
brakke kreken voor. De kolonies zijn
grauw tot wit van kleur en meestal korst-
vormig. In sommigegevallen vormt dit
mosdiertje brokken die wat grootte betreft
inliggen tussen een tennisbal en een
voetbal. Deze kolonies hebben vaak een
ietwat afgeplatte bolvorm zoals een E-
dammerkaas. Vandaar dat deze rifkolO-
nies in de volksmond ook wel kaasjes of
kaaskens genoemd worden. De naam van
het Kaaskenswater, een kreek ten zuiden
van Zierikzee, is hiervan afgeleid. In de
Terluchtse Weel, langs de oude weg naar
Goes zijn ze goed te bekijken (zie foto). In
deze weel doet zich bovendien nog een
uniek verschijnsel voor. De mosdierkolo-
nie zijn namelijk aan de bovenkant bedekt
met een gelaagde bloemkoolachtige kalk-
korst die is afgezet door blauwwieren.
Deze kalklaag wordt stromatoliet ge
noemd.
De blauwwieren waren de eerste levende
organismen op aarde en zijn zo'n 650 mil
joen jaar geleden ontstaan. Door hun
fotosynthetische aktiviteit hebben ze voor
de eerste zuurstof in de atmosfeer ge
zorgd. De eerste riffen op aarde beston
den enkel uit de kalkstrukturen die door
deze blauwwieren gevormd werden en
konden soms wel een meter hoog worden.
Het mosdiertje komt slechts in enkele
brakke plassen, als het milieu geschikt is
tot rifvorming. Het kaartje geeft deze
plaatsen aan in de Delta, waaruit blijkt dat
het Grote Gat niet de enige plaats is waar
levende stenen aanwezig zijn. Op het
kaartje staan de plaatsen aangegeven,
waar ook werkelijk rifvorming optreedt.
Eigenlijk komen de mosdiertjes in bijna
alle brakke kreken en watergangen voor.
Soms worden er ook kolonies gevormd
onder duikers,
onder duikers.
Ook binnen de meertjes zijn grenzen
gesteld aan de verspreiding van de riffen.
Twee aspekten zijn daarbij van belang.
De Terluchtse Weel op Zuid Beveland (nr. 14 op de overzichtskaart). Als gevolg van
aanhoudende droogte steken de Electra riffen boven het wateroppervlak uit.
Schematisch bouwplan van de ectoprocten, de mosdiertjes.
opeAcutum
[deksel.)
&h.ontole
mmbucuxn
nethJxcX.ox
^pieten.
anus
-06 tultS pteh.
00 oh. opeAcalum
-ocystA.de
14
